با ما همراه شوید تا بیشتر با موضوع پیشگیری از دیابت ارثی آشنا شوید.
دیابت؛ یکی از رایج ترین بیماری های موجود در سطح جهان است که سالانه افراد زیادی را درگیر خود می کند. هر ساله با توجه به تغییراتی که افراد در سبک زندگی شان به وجود می آورند و این سبک را بیشتر به سوی ناسالم شدن سوق می دهند، سبب شده است که میانگین سنی افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند، پایین تر بیاید و افراد با سن کمتری را درگیر خود کند.
پیشگیری از دیابت ارثی شامل ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی مانند موارد زیر است:
- کاهش وزن: اگر اضافه وزن یا چاق هستید، حتی کاهش وزن اندک می تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند.
- ورزش منظم: ورزش به بدن شما کمک می کند تا از انسولین به طور مؤثرتری استفاده کند. هدف این است که حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط در بیشتر روزهای هفته داشته باشید.
- رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم برای پیشگیری از دیابت باید شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های کم چرب باشد. همچنین باید از مصرف قندهای فرآوری شده و چربی های اشباع و ترانس خودداری کنید.
اگر در مورد پیشگیری از دیابت ارثی سوالی دارید، لطفا با پزشک خود مشورت کنید.
مقدمه
این بیماری تا حدودی جنبه ی ژنتیک و ارثی نیز داشته و معمولا در صورتی که فردی از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری دیابت باشد و در عین حال رعایت های لازم را در این زمینه انجام ندهد، امکان ابتلای وی به این بیماری به علت ارثی که دارد، بسیار بالا است.
اینفوگرافیک پیشگیری از دیابت ارثی
اما این سوال پیش می آید که ارث چه نقشی در ابتلای فرد به دیابت دارد و چگونه می توانیم برای پیشگیری از دیابت ارثی اقدام کنیم. در ادامه ی این مطلب، با ما همراه باشید تا در این مورد به طور مفصل به صحبت بپردازیم.
روش های پیشگیری از دیابت ارثی
بصورت قطعی هیچ روشی برای درمان دیابت ارثی وجود ندارد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله داروهای پیشگیری از دیابت را مطالعه کنید.
در ادامه به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد:
انواع بیماری دیابت کدام هستند؟
دیابت نوع دو چگونه بیماری است؟
چه عامل هایی می توانند در مبتلا شدن یک فرد به بیماری دیابت تاثیرگذار باشند؟
آیا تنها وجود یکی از عامل های وراثتی و یا اکتسابی برای دچار شدن فرد به بیماری دیابت کافی است یا هر دوی این عوامل در ابتلای فرد به این بیماری نقش دارند؟
عامل های ارثی یا ژنتیکی چه تاثیری بر دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع یک دارند؟
عامل های اکتسابی و یا محیطی که در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع یک تاثیرگذار هستند، کدام است؟
برای مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع دو، عامل های ارثی و یا ژنتیکی چه نقشی می توانند داشته باشند؟
چه عامل های محیطی و یا اکتسابی در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع دو تاثیرگذار هستند؟
در صورت وجود زمینه های ژنتیکی و یا موروثی برای ابتلای فرد به بیماری دیابت، درصد این احتمال به چه صورت است؟
ژنتیک و عامل های موروثی تا چه اندازه می توانند در دچار شدن فرد به دیابت نوع یک موثر عمل کنند؟
سایر احتمال های موجود برای ابتلای به دیابت نوع یک فرزندی که والدین وی به بیماری دیابت نوع یک مبتلا هستند، کدام است؟
وراثت و عامل های ارثی با چه احتمالی می توانند سبب دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع دو شوند؟
تاثیر ابتلای هر دوی پدر و مادر فرد به بیماری دیابت نوع 2 در انتقال آن به فرزند خود به صورت ژنتیکی، به چه صورت است؟
آیا پیشگیری از دیابت ارثی برای افرادی که در این زمینه مستعد هستند، امکانپذیر است؟
آیا اصولا می توان از مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع یک پیشگیری کرد؟
آیا برای بیماری دیابت نوع دو، امکان پیشگیری و عدم ابتلا به این بیماری وجود دارد یا خیر؟
چگونه می توانیم از مبتلا شدن به بیماری قند خون بالا یا همان دیابت پیشگیری کنیم؟
فعالیت بدنی و تحرک داشتن و در اختیار داشتن یک برنامه ی منظم برای ورزش کردن چگونه می تواند در پیشگیری از ابتلا به دیابت، کمک کننده باشد؟
تغییر دادن در رژیم غذایی و استفاده از ماده های غذایی سالم و مفید در برنامه ی غذایی چه تاثیری بر روی پیشگیری و عدم ابتلا به دیابت می تواند داشته باشد؟
بهترین کار برای تغییر در رژیم غذایی و روی آوردن به سالم خواری چیست؟
حذف مواد غذایی مضر، هنگامی که فرد احساس گرسنگی داشته و جایگزین کردن آن با مواد غذایی مفید و در عین حال سالم، چه نقشی در پیشگیری از دیابت ارثی دارد؟
در صورتی که فرد، اهل استعمال دخانیاتی نظیر سیگار باشد، چگونه ترک آن و عدم استفاده از سیگار می تواند در پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت کمک کننده باشد؟
در صورتی که فرد در دسته ی افرادی قرار می گیرد که مشروبات الکلی مصرف می کنند، چگونه ترک نوشیدن الکل و توقف در مصرف آن می تواند به وی برای جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع دو کمک کند؟
نتیجه گیری
انواع بیماری دیابت کدام هستند؟
در حالت کلی می توانیم این طور بگوییم که دو مدل از بیماری دیابت وجود دارد که افراد به آن مبتلا می شوند. نخست دیابت نوع یک و دیگری دیابت نوع دو.
دیابت نوع یک را می توان یکی از انواع بیماری های خودایمنی به شمار آورد. اما این یعنی چه؟ بیماری های خودایمنی بیماری هایی هستند که بدن در درون خود در مقابل خود قرار می گیرد و علیه خود، آنتی بادی هایی ترشح می کند. یعنی به اشتباه سلول های خودی را به عنوان سلول های مهاجم می شناسد و سعی می کند که آن ها را از بین ببرد.
حمله به سلول های موجود در قسمت پانکراس بدن
در بیماری دیابت نوع یک، آنتی بادی هایی که در بدن به وجود می آیند به سلول های موجود در قسمت پانکراس بدن حمله می کنند و آن ها را از بین می برند. عموما این سلول های مورد تهاجم قرار گرفته، آن دسته از سلول هایی هستند که وظیفه ی آن ها تولید هورمون انسولین در بدن فرد است.
به علت این وضعیت به وجود آمده، دیگر هورمون انسولین که می بایست در بدن وجود داشته باشد تا میزان قند خون در سطح استاندارد باقی بماند، تولید نمی شود.
به همین دلیل هم میزان قند خون چنین افرادی از حد نرمال بالاتر بوده و آن ها به بیماری دیابت نوع یک مبتلا هستند. این نوع از بیماری دیابت عموما در میان کودکان و نوجوانان مشاهده می شود.
در قسمت بعدی به بیماری دیابت نوع دو می پردازیم، با ما همراه باشید.
پیشنهاد می کنیم از پست علائم ابتلا به دیابت دیدن کنید.
دیابت نوع دو چگونه بیماری است؟
در قسمت پیشین از مطلب پیشگیری از دیابت ارثی، به دیابت نوع یک پرداختیم و گفتیم که چه اتفاق هایی در بدن یک فرد می تواند رخ دهد که وی به دیابت نوع یک مبتلا شود.
در این قسمت قصد داریم تا مختصری راجع به بیماری دیابت نوع دو صحبت کنیم. در این نوع از بیماری دیابت که عموما در سنین بالاتر رخ می دهند، وضعیت به این صورت است که هورمون انسولین در بدن تولید شده و ترشح می شود،
اما نمی تواند مورد استفاده قرار بگیرد. یعنی در این نوع از بیماری دیابت، هورمون انسولین به خوبی ترشح شده و حتی گاها میزان آن از سطح استاندارد هم بالاتر است.
انسولینی که در بدن این دسته از افراد به تولید می رسد، دیگر هیچ کارایی ندارد
ولی برای پایانه هایی که روی سلول ها قرار دارند و مخصوص دریافت انسولین هستند، مشکل هایی به وجود آمده اند که سبب شده تا نتوانند، این انسولین تولید شده را گرفته و مورد استفاده قرار دهد.
لذا انسولینی که در بدن این دسته از افراد به تولید می رسد، دیگر هیچ کارایی ندارد. چرا که این انسولین می بایست برای این که بتواند به درستی کار خود را انجام دهد و تاثیرگذار باشد، باید به پایانه های عصبی مخصوص خود که بر روی سطح سلول های بدن فرد قرار گرفته اند، وصل شود
و سپس کمک کند تا برخی پروسه ها و کارها را در داخل سلول ها به انجام برساند. به همین علت؛ وقتی این ارتباط قطع است، دیگر انسولین نمی تواند قند خون را کنترل کند و همین امر سبب می شود تا این قند خون افزایش پیدا کرده و فرد به بیماری دیابت نوع دو مبتلا شود.
چه عامل هایی می توانند در مبتلا شدن یک فرد به بیماری دیابت تاثیرگذار باشند؟
همیشه عامل هایی هستند که در ابتلای افراد به بیماری های مختلف، به خصوص بیماری های زمینه ای نقش دارند. برای بیماری دیابت هم موضوع از همین قرار بوده و صرف نظر از نوع یک و یا نوع دو بودن این بیماری، حتی با وجود تفاوت هایی که با هم دارند، باز هم دو نوع عامل مختلف و بسیار مهم در مبتلا شدن به این بیماری ها نقش دارند.
این عامل ها عبارت هستند از: نخست عامل های ارثی یا همان ژنتیکی و دیگری عامل های محیطی که به نام عامل های اکتسابی هم شناخته می شوند.
در مورد بیماری های دیابت نوع یک و دیابت نوع دو نمی توان یکی از این دو عامل را دارای نقش موثرتری به شمار آورد یا این گونه بیان کرد که تنها بودن یکی از این دو عامل یعنی وجود زمینه ی ارثی یا وجود عامل های اکتسابی می توانند به تنهایی برای مبتلا شدن فرد به بیماری دیابت کافی باشد. در ادامه ی مطلب پیشگیری از دیابت ارثی، به این موضوع خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
آیا تنها وجود یکی از عامل های وراثتی و یا اکتسابی برای دچار شدن فرد به بیماری دیابت کافی است یا هر دوی این عامل ها در ابتلای فرد به این بیماری نقش دارند؟
در قسمت قبل، دو عامل مهم برای ابتلا به بیماری دیابت یعنی عامل های ارثی و عامل های محیطی را بیان کردیم. حال می خواهیم ببینیم که آیا ممکن است یکی از این عامل ها به تنهایی در ابتلا به بیماری دیابت نقش داشته باشد یا هر دوی آن ها در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نقش دارند؟
معمولا برای اثبات این ادعا نیز این مثال را بیان می کنند که در صورتی که عامل های ارثی به خودی خود و به تنهایی در مبتلا شدن فرد به بیماری دیابت نقش داشتند، می بایست در دوقلوهای همسان که از همه نظر شبیه به هم هستند، در صورتی که یکی از آن ها به بیماری دیابت مبتلا می شد، دیگری هم می بایست به صورت صد درصدی به این بیماری دچار می شد.
در صورتی که در واقعیت به این شکل نبوده و بر اساس تحقیقات انجام شده در این زمینه، درصد به وقوع پیوستن این اتفاق برای دیابت نوع یک چیزی در حدود چهل الی شصت درصد و در دیابت نوع دو نیز چیزی در حدود شصت الی نود درصد است.
بر اساس این تحقیقات، در صورتی که یکی از دوقلوهای همسان به بیماری دیابت آن هم از نوع یک مبتلا شود، معمولا و با احتمالی نزدیک به 50 درصد، قل دیگر هم به این بیماری دچار خواهد شد. این امر را می توانیم به عنوان نقش عامل های اکتسابی و یا محیطی در مبتلا شدن به بیماری دیابت به شمار آوریم.
عامل های ارثی یا ژنتیکی چه تاثیری بر دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع یک دارند؟
حال که در مورد عامل های ابتلا به دیابت اطلاعاتی به دست آوردیم و دانستیم که یکی از آن ها عامل های وراثتی و یا ژنتیکی هستند، قبل از این که بخواهیم به موضوع پیشگیری از دیابت ارثی بپردازیم، لازم است تا در مورد اثراتی که عامل وراثت و یا ژنتیک می تواند بر روی ابتلا به دیابت نوع یک داشته باشد، اطلاعاتی به دست آوریم.
در مورد دیابت نوع یک در ابتدای کار و در بیشتر موارد موجود، لازم است تا تا ژن هایی که برای ابتلا به بیماری دیابت نوع یک هستند، هم از پدر فرد و هم از مادر فرد به وی به صورت موروثی منتقل شود. جالب است بدانید، از نظر عامل های موروثی، بیماری دیابت نوع یک بیشتر از سایر نژادها در میان افراد سفید پوست مشاهده می شود.
عامل های اکتسابی و یا محیطی که در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع یک تاثیرگذار هستند، کدام است؟
همان گونه که در قسمت های قبلی از مطلب پیشگیری از دیابت ارثی هم گفتیم، عامل های محیطی یا اکتسابی نیز در مبتلا شدن فرد به بیماری دیابت نوع یک بی تاثیر نیستند.
حتی این طور می توان گفت که این دسته از عامل ها نقش مهمی را در ابتلای فرد به بیماری دیابت نوع یک بر عهده دارند. از جمله عامل های اکتسابی و یا محیطی که می توانند امکان ابتلا به بیماری دیابت نوع یک را فراهم آورند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وضعیت جوی و شرایط آب و هوایی که سرد باشد.
- بعضی از ویروس ها
- گاها حتی آغاز به غذا دادن کودک پیش از موعد و به صورت زودهنگام نیز می تواند در این موضوع تاثیرگذار باشد.
برای مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع دو، عامل های ارثی و یا ژنتیکی چه نقشی می توانند داشته باشند؟
در بیماری دیابت نوع دو؛ حتی می توانیم بگوییم که تاثیرات عامل های ژنتیکی و وراثتی و در عین حال تاثیرات عامل های محیطی و اکتسابی از بیماری دیابت نوع یک بیشتر هستند.
همان طور که در قسمت های قبلی نیز گفتیم، احتمال این که هر یک از دوقلوهای همسان در صورتی که یکی از آن ها دچار این بیماری یعنی دیابت نوع دو شود، دیگری هم به این بیماری مبتلا شود، چیزی در حدود هفتاد درصد بوده و تا نود درصد هم می تواند افزایش پیدا کند.
در صورتی که در خانواده ای که حتی یکی از افراد به این بیماری دچار شده باشند، بقیه ی افراد خانواده هم به صورت کاملا جدی در معرض ابتلا به این بیماری هستند و ریسک ابتلا به آن بسیار بالا می رود.
ژنتیک
این امر اثر ژنتیک و عامل های ارثی را نشان می دهند و چنین افرادی که در معرض این خطر قرار دارند، می بایست حتما سعی کنند تا به طور مرتب حداقل سالی یک بار نسبت به انجام چکاپ های سالانه اقدام کنند.
همچنین کلیه ی افرادی که در برنامه ی غذایی خود از میزان چربی زیادی بهره برده و در مقابل در این برنامه ی غذایی میزان فیبر و کربوهیدرات، درصد پایینی داشته باشند و در عین حال هم از آن بدتر تحرک و فعالیت های بدنی این فرد هم بسیار کم باشد، به احتمال بسیار زیاد یکی از کاندیداهای ابتلا به بیماری دیابت نوع دو می باشند.
چه عامل های محیطی و یا اکتسابی در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع دو تاثیرگذار هستند؟
علاوه بر ژنتیک؛ همان طور که گفته شد، عامل های محیطی و اکتسابی نیز نقش بسیار مهمی در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع دو بر عهده دارند و می توانند سبب ابتلای فرد به این بیماری شوند. از جمله ی عامل هایی که می توانند در دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع دو موثر باشند، می توان از موارد زیر نام برد:
- در اختیار داشتن میزان زیادی چربی در برنامه ی غذایی و همچنین درصد پایین فیبر
- در اختیار داشتن سوابق دیابت در زمان حاملگی
- فرد از اضافه وزن بیش از حد رنج ببرد و مبتلا به چاقی باشد. (لطفا از پست چرا چاق می شویم دیدن کنید.)
- بهره گیری از فست فودها در حد نامتعارف و بیش از حد و نیز گنجاندن مواد غذایی حاوی غذاهای چربی در برنامه ی غذایی
- فعالیت بدنی خیلی کم و یا بدون تحرک بودن فرد
در صورت وجود زمینه های ژنتیکی و یا موروثی برای ابتلای فرد به بیماری دیابت، درصد این احتمال به چه صورت است؟
یکی از مهمترین دغدغه هایی که عموما برای والدین به خصوص پدر و مادرهایی که به بیماری دیابت مبتلا هستند وجود دارد، این است که اصوا احتمال این که فرزند و یا فرزندان آن ها به این بیماری مبتلا شوند، چقدر است؟ این ژنتیک و داشتن زمینه ی ارثی تا چه اندازه می تواند سبب به وجود آمدن این بیماری در فرزندان آن ها شود.
به طور کلی؛ نقش ژنتیک و عامل های موروثی را می توان برای هر دو نوع بیماری دیابت، یعنی دیابت نوع 1 و دیابت نوع دو مورد بررسی قرار داد. در ادامه و پیش از این که ببینیم، برای پیشگیری از دیابت ارثی می بایست چه کارهایی صورت بگیرد، در ابتدا می خواهیم نقش ژنتیک را برای هر یک از دو نوع انواع بیماری دیابت بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
ژنتیک و عامل های موروثی تا چه اندازه می توانند در دچار شدن فرد به دیابت نوع یک موثر عمل کنند؟
یکی از دغدغه های پدر و مادرهایی که یکی از آن ها و یا هر دوی والدین به بیماری دیابت مبتلا هستند، این است که آن ها می خواهند ببینند که تا چه اندازه احتمال این موضوع وجود دارد که این بیماری یعنی دیابت نوع یک به فرزندان آن ها به صورت موروثی منتقل شود.
در صورتی که پدر خانواده به بیماری دیابت نوع یک دچار شده باشد، احتمال این که فرزند وی ژن این بیماری را از او بگیرد، چیزی در حدود پنج ممیز هشتاد و هشت صدم درصد است. یعنی به احتمال بیشتر از پنج درصد، فرزند این مرد ممکن است به بیماری دیابت نوع یک مبتلا شود.
اما در مورد مادر خانواده کمی مسئله فرق داشته و این احتمال ها به عامل های مختلفی وابسته است. یکی از این عامل ها را می توان سن مادر باردار به شمار آورد.
لطفا از پست دیابت حاملگی و عوارض آن دیدن کنید.
در صورتی که سن خانم در هنگام حاملگی زیر بیست و پنج سال باشد
در صورتی که سن خانم در هنگام حاملگی زیر بیست و پنج سال باشد و وی به دیابت نوع یک دچار شده باشد، احتمال این که بیماری خود را به فرزندش منتقل کند، چیزی در حدود چهار درصد است.
اما در صورتی که سن مادر بالای بیست و پنج سال باشد، ریسک انتقال دیابت نوع یک از مادر به فرزند خود، به نزدیک به یک درصد کاهش پیدا می کند.
سایر احتمال های موجود برای ابتلای به دیابت نوع یک فرزندی که والدین وی به بیماری دیابت نوع یک مبتلا هستند، کدام است؟
علاوه بر احتمال هایی که در قسمت پیشین مبحث پیشگیری از دیابت ارثی به آن ها پرداختیم، احتمال های دیگری هم وجود دارند که دیابت نوع یک می تواند به صورت ارثی از والدین به فرزندان آن ها منتقل شود.
در مواردی که در قسمت قبل گفته شد، در صورتی که هر کدام از پدر و یا مادر پیش از این که به 11 سالگی برسند، به این بیماری یعنی دیابت نوع یک مبتلا شده باشند، کلیه ی احتمال ها و حالت هایی که گفته شد، به دو برابر افزایش پیدا می کنند.
برای نمونه؛ اگر پدر در سن 7 سالگی به دیابت نوع یک مبتلا شده باشد، احتمال انتقال این بیماری به فرزندش دو برابر یعنی یازده ممیز هفتاد و شش صدم درصد خواهد شد.
نکته ی دیگر در مورد این بیماری این است که در صورتی که هر دوی پدر و مادر به بیماری دیابت نوع یک مبتلا باشند، خطر ابتلای فرزند به این بیماری افزایش پیدا کرده و ریسک ابتلای فرزند آن ها به دیابت نوع یک به چیزی در حدود ده تا بیست و پنج درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
وراثت و عامل های ارثی با چه احتمالی می توانند سبب دچار شدن فرد به بیماری دیابت نوع دو شوند؟
در قسمت قبلی از نوشتار پیشگیری از دیابت ارثی، به نقش وراثت در زمینه ی ابتلا به بیماری دیابت نوع یک به صحبت پرداختیم و احتمال های موجود برای انتقال این بیماری از هر یک از پدر و مادر را به فرزند آن ها مورد بررسی قرار دادیم. در این قسمت، نوبت به بیماری دیابت نوع دو و بررسی آن می رسد.
این نوع از بیماری دیابت عموما در سن های کمی بالاتر نظیر 50 سال به بالا اتفاق می افتد. اما نظر به این که لایف استایل افراد به شدت تفاوت کرده و رو به بدتر شدن رفته است، سن ابتلا به این نوع از دیابت به شدت در حال پایین آمدن است.
رژیم های غذایی سرشار از چربی و قند و کربوهیدرات، عدم فعالیت و نداشتن تحرک بدنی و یا کم بودن آن و سایر مواردی از این دست، همه و همه سب شده اند تا افرادی با سن پایین نیز به این بیماری دچار شده و زندگی آن ها در معرض خطر قرار بگیرد.
در صورتی که تنها یکی از پدر و مادر به این نوع از دیابت یعنی دیابت نوع دو دچار شده باشند
در صورتی که تنها یکی از پدر و مادر به این نوع از دیابت یعنی دیابت نوع دو دچار شده باشند، برای این که ببینیم احتمال ابتلای فرزند آن ها به دیابت نوع دو چقدر است، در گام نخست می بایست سن آن ها را در زمانی که به این بیماری دچار شده اند، مورد بررسی قرار دهیم.
در صورتی که پدر و یا مادر فرد، پیش از رسیدن به 50 سالگی دچار دیابت نوع دو شده باشند، احتمال این که بتوانند این بیماری را به فرزند خود منتقل کنند، چیزی در حدود چهارده ممیز سه دهم درصد است.
این در حالی است که اگر سن مبتلا شدن پدر و مادر فرد به بیماری دیابت نوع دو بیشتر از پنجاه سالگی باشد، این احتمال تقریبا به نصف کاهش پیدا می کند و ریسک ابتلای فرزند آن ها به بیماری دیابت نوع 2، چیزی در حدود تنها هفت ممیز هفت دهم درصد است.
تاثیر ابتلای هر دوی پدر و مادر فرد به بیماری دیابت نوع 2 در انتقال آن به فرزند خود به صورت ژنتیکی به چه صورت است؟
در این بخش از مطلب پیشگیری از دیابت ارثی، نوبت به بررسی این موضوع می رسد که در صورتی که هم پدر و هم مادر یک فرد به بیماری دیابت نوع دو مبتلا شده باشند، احتمال این که خود این فرد به این بیماری مبتلا شود، چقدر است؟ عموما در این حالت، ریسک ابتلا به بیماری دیابت نوع دو به شدت افزایش پیدا می کند.
اگر هم پدر و هم مادر به دیابت نوع دو دچار شده باشند، احتمال این که فرزند آن ها هم به این بیماری مبتلا شود، به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرده و احتمال آن نزدیک به پنجاه درصد خواهد بود.
همچنین نکته ی دیگری که ذکر آن در این مطلب خالی از لطف نیست، این است که بر اساس تحقیقاتی که به تازگی انجام شده اند، اگر مادر به بیماری دیابت نوع دو مبتلا شده باشد، احتمال این که بیماری خود را به فرزندش منتقل کند، بیشتر از زمانی است که پدر به دیابت نوع دو مبتلا شده باشد. البته باید بدانید، موضوعی که بیان شد، هنوز صد درصد به اثبات نرسیده است و دانشمندان در حال تحقیق بر روی آن هستند.
آیا پیشگیری از دیابت ارثی برای افرادی که در این زمینه مستعد هستند، امکانپذیر است؟
معمولا یکی از سوال های رایجی که برای افرادی که به صورت ژنتیکی استعداد ابتلا به بیماری های دیابت اعم از دیابت نوع یک و دیابت نوع دو را دارند پیش می آید، این است که آیا این امکان وجود دارد که بتوان اقدام به پیشگیری از دیابت ارثی نمود یا خیر؟
در پاسخ به این سوال، این طور می توان گفت که ممکن است برخی از راهکارها و روش هایی که برای پیشگیری از دیابت به کار می روند، برای این دسته از افراد مفید بوده و به آن ها کمک کند تا ریسک ابتلا به انواع بیماری های دیابتی را کاهش دهد. اما این امر به صورت مطلق و صد درصدی وجود نداشته و نمی توان یک راه حال قطعی برای پیشگیری از دیابت ارثی عنوان کرد.
پیشنهاد می کنیم از پست کدام نوع دیابت خطرناک است و درمان دیابت جدید دیدن کنید.
بیماری دیابت تحت تاثیر دو عامل می تواند بروز کند
همان طور که گفته شد، بیماری دیابت تحت تاثیر دو عامل می تواند بروز کند: نخست عامل های ژنتیکی که بیماری به صورت ارث و موروثی به فرد منتقل می شود و دیگری عامل های اکتسابی و یا محیطی که بر اثر سبک زندگی فرد، نژاد وی و حتی گاها موقعیت جغرافیایی که در آن قرار گرفته است نیز می توانند تاثیرگذار باشند.
در قسمت های قبلی به طور مفصل به نقش ژنتیک و عامل های موروثی پرداختیم و در مورد احتمالاتی که این بیماری از هر یک از والدین به فرزند آن ها منتقل شود، اطلاعاتی ارائه دادیم.
پس همان طور که می بینید، برای پیشگیری نمی توانیم عامل ژنتیک و وراثت را محدود کنیم. پس عمده کاری که می توانیم در این زمینه برای جلوگیری از ابتلا به دیابت انجام دهیم، چیزی نیست جز حذف و یا به حداقل رساندن عامل های محیطی و یا اکتسابی. این کار را می توان به وسیله ی اصلاح لایف استایل و بهبود سبک زندگی در فرد به انجام رساند. در ادامه ی مقاله، بیشتر به این روش های پیشگیری از بیماری دیابت می پردازیم. با ما همراه باشید.
آیا اصولا می توان از مبتلا شدن به بیماری دیابت نوع یک پیشگیری کرد؟
حال این پرسش مطرح می شود که آیا اصولا پیشگیری از دیابت امکان پذیر است؟ آیا می توانیم از مبتلا شدن به دیابت، آن هم دیابت نوع یک پیشگیری کنیم یا هرگز چنین امکانی وجود ندارد؟
در حال حاضر حتی با وجود پیشرفت های شایان ذکری که در زمینه های علمی داشته ایم و حتی ظهور تکنولوژی های جدید و کلی دستگاه ها و روش های جدید، باز هم همچنان این امکان که بتوانیم از ابتلا به دیابت نوع یک پیشگیری کنیم، وجود ندارد.
البته که محققان و دانشمندان حوزه ی پزشکی در حال تحقیق و کار کردن بر روی آن هستند، اما هنوز هیچ نتیجه ای به دست نیامده است. چرا که دیابت نوع یک را مانند دیابت نوع دو به شمار نمی آورند که بتوانیم به کمک روش های مراقبتی و راهکارهای پیشگیری کننده از ابتلا به آن جلوگیری نمود.
اما ناگفته نماند که برخی روش ها و نکته ها وجود دارند که به کمک آنها می توانید جلوی عارضه های دیابت نوع یک (حال می خواهد عارضه های بلند مدت آن باشد یا عارضه های کوتاه مدت) گرفته شود.
آیا برای بیماری دیابت نوع دو، امکان پیشگیری و عدم ابتلا به این بیماری وجود دارد یا خیر؟
در قسمت قبلی، متوجه شدیم که در حال حاضر هیچ روشی وجود ندارد که به صورت قطع به یقین از احتمال ابتلای فرد به بیماری دیابت نوع یک بکاهد و یا از آن جلوگیری کند. حال نوبت به بررسی این موضوع برای بیماری دیابت نوع دو می رسد.
این نوع از بیماری دیابت، با توجه به نحوه ای که بیمار به آن مبتلا می شود و همچنین تغییراتی که در بدن وی به وجود می آید، تا حد نسبتا خوبی قابلیت پیشگیری داشته و حتی می توان احتمال مبتلا شدن فرد به آن را نیز پیش بینی نمود.
تغییرات در سبک زندگی
حتی بر اساس تحقیقاتی که در کشور ایالات متحده ی آمریکا انجام شده است، از هر ده مورد تقریبا نه مورد از آن ها توانسته اند به وسیله ی ایجاد تغییرات در سبک زندگی و لایف استایلی که داشته اند، از ابتلا به بیماری دیابت نوع دو جلوگیری کنند.
حتی این عوض کردن سبک و شیوه ی زندگی می تواند نکته های مثبت بیشتری نیز برای فرد در بر داشته باشد و ریسک مبتلا شدن وی به بیماری های قلبی و حتی گاها برخی از انواع سرطان ها را به شدت کاهش دهد.
انجام این کار یعنی به وجود آوردن تغییر در سبک زندگی و لایف استایل می تواند هنگامی که فرد به پیش دیابت مبتلا شده باشد، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار باشد و کمک شایانی می کند تا فرد از مبتلا شدن به دیابت پیشگیری نموده و پیش دیابت را در همان مرحله های اولیه ی ابتلا درمان کند.
چگونه می توانیم از مبتلا شدن به بیماری قند خون بالا یا همان دیابت پیشگیری کنیم؟
همان طور که پیشتر و در قسمت های قبلی مقاله ی پیشگیری از دیابت ارثی هم گفتیم، دیابت نوع یک امکان پیشگیری نداشته و در صورتی که قرار باشد تا فردی به آن مبتلا شود، دیگر هیچ کاری نمی توان برای وی نمود. اما در بیماری دیابت نوع دو موضوع فرق می کند و فرد می تواند با انجام برخی کارهای پیشگیرانه، از بروز این مشکل در بدن خود جلوگیری کند.
برخی از راهکارهایی که می توانند برای پیشگیری از دیابت ارثی کمک کننده باشند و ریسک ابتلا به بیماری دیابت نوع 2 در بزرگسالی را به طور موثری کاهش دهند، به شرح زیر هستند:
- بهتر است فعالیت بدنی و تحرک داشته باشید و یک برنامه ی منظم برای ورزش کردن در اختیار داشته باشید.
- رژیم غذایی خود را تغییر دهید و در برنامه ی غذایی جدید، بیشتر مواد غذایی سالم و مفید به کار ببرید.
- سعی کنید هنگامی که احساس گرسنگی دارید، مواد غذایی مضر را حذف کرده و رو به میان وعده های سالم و مفید بیاورید.
- اگر اهل استعمال دخانیاتی نظیر سیگار هستید، بهتر است حتما کشیدن آن را متوقف کنید.
5.اگر در دسته ی افرادی هستید که مشروبات الکلی مصرف می کنند، بهتر است آن را کنار گذاشته و دیگر از الکل استفاده نکنید.
در ادامه، به توضیحی راجع به هر یک از این موارد می پردازیم. با ما همراه باشید.
فعالیت بدنی و تحرک داشتن و در اختیار داشتن یک برنامه ی منظم برای ورزش کردن، چگونه می تواند در پیشگیری از ابتلا به دیابت، کمک کننده باشد؟
هنگامی که فرد، زمینه های ژنتیکی و موروثی برای مبتلا شدن به بیماری دیابت را داشته باشد، نمی تواند هیچ کاری در این زمینه انجام داده و در شرایط، تغییری ایجاد کند.
یعنی به بیانی دیگر؛ عامل ژنتیک و وراثت، قابل تغییر و دستکاری کردن نیست و باید با آن کنار آمد. اما از طرف دیگر، عامل اکتسابی که در ابتلای فرد به دیابت نقش دارد، می تواند خیلی راحت تغییر پیدا کند تا بتوان به این وسیله حتی اقدام به پیشگیری از دیابت ارثی نیز نمود.
یکی از اولین گام ها برای تغییر در عامل محیطی، عوض کردن سبک زندگی است. یکی از عامل هایی که سبب ابتلای فرد به دیابت نوع دو می شود، نداشتن هیچ گونه تحرک و یا بعضا کم تحرکی است.
ورزش و فعالیت های بدنی
بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به دیابت، کم کم ورزش و فعالیت های بدنی وارد سبک زندگی این فرد شوند و به صورت روزانه آن ها را در برنامه ی زندگی بگنجاند. سپس اقدام به انجام ورزش به صورت حرفه ای تر و منظم تر کند تا بتواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند.
برای نمونه؛ فرد در ابتدا می تواند کارهای کوچکی که سبب بیشتر شدن تحرک وی می شوند را انجام دهد. مثلا به جای آسانسور از پله استفاده کند، به جای طی مسیرهای کوتاه با تاکسی کمی پیاده روی کند، پس از صرف غذا دراز نکشد و در صورت امکان، تحرک داشته باشد.
مثلا به پیاده روی برود و سایر مواردی از این دست. پس از این که بدن تا حدودی آمادگی لازم را پیدا کرد، نوبت به آن می رسد که ورزش را شروع کند.
این ورزش ابتدا می تواند ورزش های سبکی نظیر پیاده روی باشد و یا فعالیت های ورزشی سبک که خیلی به فرد فشار نیاورد و هر روز به مدت نیم ساعت انجام شود. سپس در صورت تمایل، فرد می تواند ورزش را به صورت حرفه ای پیگیری کند و به بدن خود کمک کند.
تغییر دادن در رژیم غذایی خود و استفاده از ماده های غذایی سالم و مفید در برنامه ی غذایی جدید، چه تاثیری بر روی پیشگیری و عدم ابتلا به دیابت می تواند داشته باشد؟
یکی دیگر از عامل های مهم در لایف استایل فرد که تغییر در آن می تواند به طور چشمگیری در پیشگیری از دیابت ارثی تاثیرگذار باشد، چیزی نیست به غیر از برنامه ی غذایی فرد و رژیم غذایی که وی دنبال می کند. عموما برنامه های غذایی ما پر از ماده های غذایی و غذاهایی پر از کالری، چربی ها، قندها و کربوهیدرات ها و در مقابل کم پروتئین، کم فیبر و … است.
وجود فست فودها، شیرینی ها، نان های سفید و سایر مواد غذایی از این دست در برنامه ی غذایی یک فرد می توانند احتمال ابتلای وی به دیابت نوع دو را تشدید کنند.
اما با تغییر در رژیم غذایی و روی آوردن به مواد غذایی سالم، این امر تا حدودی قابل کنترل و پیشگیری است. فردی که مستعد بیماری دیابت است، برای پیشگیری از دیابت ارثی می بایست سعی کند تا غذاهایی که مقدار زیادی کربوهیدرات و در عین حال مقدار زیادی کالری دارند را از برنامه ی غذایی خود حذف کند.
درست است که این کار بسیار سخت است، ولی غیرممکن نیست. بهتر است برای این که یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید، کمتر از غذاهای بیرون استفاده کنید و از غذاهای خانگی که به صورت سالم و با مواد غذایی سالم تهیه می شوند، بیشتر استفاده کنید.
بهترین کار برای تغییر در رژیم غذایی و روی آوردن به سالم خواری چیست؟
حال که اهمیت تغییر در رژیم غذایی را دریافتید، می خواهیم ببینیم که چطور می توان یک برنامه ی غذایی سالم داشت و آن را اجرایی نمود. بهترین کار آن است که برای خودتان یک برنامه ی غذایی تهیه کنید که به صورت هفتگی باشد تا خسته نشوید. سپس این برنامه را با مواد غذایی سالم و در عین حال متنوع پر کنید.
بهترین کار این است که برای هر وعده ی غذایی، تنوع و سلامت غذا را با هم در نظر بگیرید. حال که چنین برنامه ای را برای یک هفته در اختیار دارید، بهتر است تا مواد غذایی لازم برای آن را تهیه کنید و در خانه داشته باشید تا متحمل زحمت هم نشوید و یا به دلیل نداشتن مواد غذایی لازم، اجرای برنامه ی غذایی جدید را متوقف نکنید.
حتی برای راحتی کار می توانید در صورتی که برخی از غذاها می توانند به صورت پیش پخت نگه داشته شوند و یا نیاز به برخی آمادگی ها دارند، آن ها را انجام دهید تا زحمتتان کمتر شود.
برای نمونه؛ اگر می خواهید فیله ی مرغ کبابی درست کنید، پس از خرید، آن را با مواد لازم مرینیت کرده و سپس در فریزر قرار دهید تا روزی که می خواهید این غذا را تهیه کنید، دیگر درگیر آماده سازی و مرینیت فیله ها نباشید.
بهتر است برای هر روز هفته، یک غذای معین در نظر بگیرید که در عین حال، سالم و سرشار از مواد مغذی باشد و این گونه کلیه ی وعده های غذایی خود را با مواد غذایی سالم پوشش دهید.
حذف مواد غذایی مضر هنگامی که فرد احساس گرسنگی داشته و جایگزین کردن آن با مواد غذایی مفید و در عین حال سالم، چه نقشی در پیشگیری از دیابت ارثی دارد؟
یکی دیگر از روش های جلوگیری از ابتلا به دیابت ارثی، مدیریت کردن و کنترل داشتن بر روی میان وعده هایی است که به مصرف می رسانید.
همیشه سعی کنید که میان وعده هایتان را از تنقلاتی سالم انتتخاب کنید که کمک کنند تا دیگر برای استفاده از میان وعده ها و اسنک های ناسالمی نظیر چیپس، پفک، کیک، شیرینی و سایر مواردی از این دست، تمایلی نداشته باشید. برخی از این میان وعده های سالم اما خوشمزه که می توانید آن ها را درست کرده و از خورن آن ها لذت ببرید، به شرح زیر هستند:
- هوموس که ترکیبی از نخود، روغن زیتون و ارده ی کنجد است و می توانید آن را به عنوان دیپ یا همان سس برای سبزیجاتی نظیر هویج و کرفس و … استفاده کنید.
- استفاده از میوه هایی نظیر سیب، انواع مرکبات و …
- استفاده از مغزها و انواع آجیل البته به اندازه. تقریبا یک مشت یا در حد 10 دانه می تواند کافی باشد. از مصرف بیش از حد آجیل ها هم پرهیز کنید. چرا که کالری بالایی دارند
- پاپ کورن خانگی با حداقل مقدار ممکن نمک و روغن. پاپ کورن های آماده را فراموش کنید.
- بیسکویت های سبوس دار نظیر کراکر یا ساقه طلایی یا کوفی جوی و … به همراه کمی پنیر
در صورتی که فرد، اهل استعمال دخانیاتی نظیر سیگار باشد، چگونه ترک آن و عدم استفاده از سیگار می تواند در پیشگیری از ابتلا به بیماری دیابت، کمک کننده باشد؟
یکی دیگر از عامل های اکتسابی و یا محیطی که می تواند زمینه ی ابتلای فرد به بیماری دیابت نوع دو را فراهم آورد، چیزی به غیر از استعمال دخانیات نیست.
به طور کلی؛ افرادی که سیگار می کشند، بیش از بقیه ی افراد در معرض ابتلا به دیابت نوع دو هستند. بر اساس تحقیقات؛ افرادی که سیگار می کشند، 50 درصد بیش از افراد غیر سیگاری در معرض ابتلا به دیابت قرار دارند.
حتی افرادی که مصرف روزانه ی سیگار آن ها بالاست، به شدت در معرض خطر قرار دارند. حال تصور کنید، همین فرد سابقه ی موروثی دیابت نیز داشته باشد.
ریسک ابتلای وی به این بیماری به شدت افزایش پیدا می کند. لذا متوقف کردن استفاده از سیگار، یکی از کارهایی است که می توانید برای پیشگیری از ابتلا به دیابت انجام دهید.
در صورتی که فرد در دسته ی افرادی قرار می گیرد که مشروبات الکلی مصرف می کنند، چگونه ترک نوشیدن الکل و توقف در مصرف آن می تواند به وی برای جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع دو کمک کند؟
بر اساس تحقیقات؛ افرادی که الکل مصرف می کنند، ریسک مبتلا شدنشان به بیماری های قلبی بسیار بالا است. این امر برای ابتلای این دسته از افراد به دیابت نوع دو هم صادق بوده و مصرف الکل اگر زیاد باشد نیز می تواند ریسک ابتلای فرد به بیماری دیابت را افزایش دهد.
در افرادی که معتاد به الکل هستند و بیش از حد معمول آن را مصرف می کنند، ریسک ابتلا به بیماری دیابت نوع دو به شدت بالا بوده و این افراد می بایست در نخستین گام، استفاده از الکل را متوقف کرده و ترک کنند.
نتیجه گیری
یکی از بیماری های زمینه ای خطرناک را می توان بالا رفتن میزان قند خون بدن به شمار آورد که آن را به نام دیابت می شناسیم. دیابت در دو نوع اصلی بوده که به نام های دیابت نوع یک و دیابت نوع دو هستند. دو عامل وراثت و عامل های محیطی در ابتلای فرد به دیابت تاثیرگذار هستند.
دیابت نوع یک به گونه ای است که امکان پیشگیری از آن وجود ندارد اما دیابت نوع دو با برخی اقدامات قابل پیشگیری است که در این مطلب به آن ها پرداختیم.
یک پاسخ
خیلی سایت خوبی دارید 🙂