در این مقاله به بررسی موضوع کیست درموئید خواهیم پرداخت.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه جراحی چاقی با ما در تماس باشید.
قسمتی از دستگاه تولید مثل در بانوان، تخمدان است که در دو سمت رحم قرار گرفته است و اتصال آن ها به وسیله لوله فالوپ انجام می شود.
علاوه بر این که تخمدان ها یک عدد تخمک را به طور ماهانه آزاد می کنند، ترشح هورمون پروژسترون و Estrogen را هم بر عهده دارند.
کیست تخمدان کیسه ای پر از مایع در داخل تخمدان است.
اغلب آنها هیچ علامتی ایجاد نمی کنند.
گاهی اوقات ممکن است نفخ، درد زیر شکم یا کمردرد ایجاد کنند.
اکثر کیست ها بی ضرر هستند.
اگر کیست باز شود یا باعث پیچ خوردن تخمدان شود، ممکن است باعث درد شدید شود.
این ممکن است منجر به استفراغ یا احساس ضعف شود، و حتی باعث سردرد شود.
از متداول ترین مشکلاتی که بیشتر خانم ها حتی بانوان جوان هم با آن درگیر هستند، کیست تخمدان است. در حال حاضر نداشتن آگاهی کافی از عارضه فوق و علائم آن سبب گردیده تا مشکلات بسیاری از ابتلا به این عارضه به مرور برای بانوان رخ دهد.
تا آنجا که می توان گفت ابتلا به Ovarian Cysts در برخی موارد می تواند برای فرد مهلک و یا کشنده باشد.
اینفوگرافیک کیست درموئید
اگر مایلید تا در رابطه با کیست درموئید که یکی از انواع کیست های تخمدان رایج در بانوان محسوب می شود و شیوه های درمانی آن اطلاعات لازم را کسب کنید، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا توضیحات جامع و کاربردی را در اختیار شما قرار دهیم.
کیست درموئید چیست؟
کیست درموئید که معمولاً کیست مویی هم نامیده می شود، از جمله تومورهای خوش خیم موجود در تخمدان به شمار می آیند. تشکیل کیست های فوق از سلول های جنینی است که همان طور که بیان کردیم، بیشتر آن ها از نوع خوش خیم هستند.
تحقیقات پزشکی حاکی از آن است که در چهل درصد از بانوان، Dermoid Cyst در زمان تولد به وجود می آید و شاید تا رده های سنی بالاتر هم عارضه را برای شخص ایجاد نکند.
در مجموع، درصد ابتلا به این کیست ها در بانوان رده سنی بیست الی سی سال به مراتب از دیگر بانوان بیشتر است. گفتنی است درصد این که Dermoid Cysts در تخمدان سبب ابتلای شخص به Cancer (سرطان) شود، بسیار پایین است.
اما توصیه می شود که مبتلایان به این عارضه برای پیشگیری از روند بیماری، پروسه درمان را سریعتر شروع کنند، به خصوص در صورتی که سن شخص بالای چهل است.
البته در اکثر موارد، کیست های فوق فاقد نشانه بوده و یا احتمال دارد بیمار با علامت های شدیدی روبرو شود. سلول های بنیادی و یا جنینی سبب ایجاد کیست درموئید در بانوان می شود. دقت داشته باشید که این کیست ها هنگامی سبب بروز عارضه در فرد می شوند که مواردی همچون چربی، استخوان، عصب و غیره در داخل آن ایجاد شود.
پیشنهاد می کنیم از پست ارتباط چاقی با کیست تخمدان دیدن کنید.
عناوین مقاله:
کیست درموئید چیست؟
سلول های بنیادی (Stem Cells)
اندازه کیست درموئید تخمدان چقدر است؟
چه زمانی کیست درموئید ایجاد می شود؟
علائم بزرگ شدن کیست های درموئید تخمدان را نام ببرید؟
پیچ خوردگی تخمدان و علت آن را توضیح دهید.
دلیل ایجاد کیست های درموئید چیست؟
اندومتریوز (endometriosis) و عوامل موثر بر آن چیست؟
انواع کیست های درموئید(Dermoid Cysts)
شیوه انجام سونوگرافی تخمدان
تشخیص کیست مویی تخمدان از طریق سونوگرافی لگنی
تفاوت کیست مویی قسمت تحتانی کمر با کیست درموئید چیست؟
شیوه های معالجه کیست درموئید را ذکر کنید.
نتیجه گیری
سلول های بنیادی (Stem Cells)
در بخش قبلی متذکر شدیم که منشاء Dermoid Cysts، سلول های جنینی است به همین منظور قصد داریم در ادامه شما را با سلول های بنیادی یا جنینی بیشتر آشنا کنیم.
با باقی ماندن قسمتی از بافت های جنین در بدن مادر، کیست درموئید تشکیل می شود. تمامی سلول های موجود در بدن از genome تنها و در عین حال یکسانی تشکیل شده اند.
اما در طی پروسه جدا کردن، هر بافت، به شکل هدفمند، بخش به خصوصی از ژن ها را روشن و برخی دیگر را خاموش می کنند و با برنامه ی متناسب با دیگر سلول های موجود در بدن، به طور کاملاً تخصصی فعالیت خود را انجام می دهند.
ولی بخشی از بافت ها که Stem Cells نامیده می شوند، فعالیت و تاثیر خاصی بر بدن داشته و این توانایی را دارند که با ورود به بدن، تبدیل به هر سلول تخصصی مورد نیاز شوند. در اصل این سلول ها، بافت های جدا نشدنی هستند که بر حسب نیاز بدن تبدیل به سلول های تخصصی می شوند.
بدن هر فرد متشکل از سلول های متفاوتی است
بدن هر فرد متشکل از سلول های متفاوتی است که اغلب آن ها تخصصی بوده و کارکردهای خاصی را روی بدن انجام می دهند، نظیر گلبول های قرمز که از طریق مسیر گردش خون انتقال اکسیژن را به تمام بدن انجام می دهند و در نتیجه از سلول ها (CO2) دریافت می کنند.
گفتنی است Stem Cell با رشد سایر اندام های بدن، بافت های جدیدی را مهیا می کنند که در واقع این بافت ها می توانند گزینه ی مناسبی برای جایگزینی سلول های از دست رفته، صدمه دیده و یا حتی تخصص یافته باشند.
دو مشخصه بارز این سلول ها مانند امکان تقسیم پیاپی به منظور تولید سلول جدید و از همه مهمتر تقسیم همزمان بافت های فوق و تبدیل آن ها به سلول های تخصصی و متعدد سبب گردیده که در این بین سلولی در بدن باقی مانده و شخص در این چرخه به عارضه کیست درموئید گرفتار شود.
اندازه Dermoid Cyst تخمدان
اندازه این کیست های موجود در تخمدان متفاوت است. در بعضی موارد با تشخیص پزشک معالج از طریق سونوگرافی اندازه Dermoids ممکن است از 1cm کمتر و یا در شرایط حاد از 20 cm بیشتر باشد.
بزرگتر بودن مقدار این کیست ها ممکن است اختلالات دوران قاعدگی و چرخش تخمدان ها را افزایش دهد. بایستی متذکر شد که اندازه Dermid Cyst در نوع شیوه معالجه موثر است.
معمولاً کیست های کوچک بی علت حذف می شوند که این امر می تواند در پروسه معالجه تاثیرگذار باشد اما حذف کیست هایی که از اندازه معمول خود بزرگتر هستند، بی واسطه و یا از طریق معالجه دارویی میسر نخواهد بود و در نهایت روند درمان در این گروه از بیماران کمی متفاوت تر است.
طبق نظر متخصصین، حذف کیست های بزرگ تنها از طریق شیوه جراحی روی بیماران انجام می شود. معمولا کیست هایی که از اندازه طبیعی خود بزرگتر هستند، همچون کیست درموئید سبب خونریزی و یا دردهای لگنی در بانوان مبتلا به این عارضه می شوند.
به منظور حفظ سلامتی تخمدان ها و پیشگیری از روند بیماری، بهتر است مراحل درمانی روی این کیست ها سریعاً انجام شود. در ضمن رایج ترین کیست های تخمدان در بانوان، درموئیدها هستند که باید گفت در تخمدان ها تقسیم سلولی صورت می گیرد اما بارور شدن تخمک ها انجام نمی شود.
در بعضی موارد از طریق شیوه های نوین تشخیصی که بیشتر پزشکان به بیماران تجویز می کنند، اندازه آن ها بالغ بر 10 cm است که تنها متد درمانی برای برطرف کردن مشکل فوق، عمل جراحی است.
چه زمانی کیست درموئید ایجاد می شود؟
با رشد نامتناسب قشرهای پوست در بافت پوششی یا همان epithelium بخشی کیسه ا ی شکل ایجاد می شود که در نهایت در ناحیه فوق بافتار پوست گرفتار و تبدیل به کیست مویی میشود.
در رابطه با جداره کیست های فوق هم بایستی متذکر شویم که شبیه ساختار بیرونی پوست و حاوی غدد عرق، فولیکول های مو، عصب، دندان و گاهی مو هستند. Dermoid Cyst به دو صورت کیست های خوش خیم و بدخیم هستند که بیشتر از نوع خوش خیم می باشند.
کیست خوش خیم:
در واقع کیست های ساده موجود در تخمدان ها را کیست خوش خیم (Benign cyst) می گویند که اغلب در رده های سنی بالا در بانوان و یا از باقیمانده مواد ژنتیک (سلول های بنیادی) در بدن نظیر کیست درموئید ایجاد می شوند و به طور معمول دستاورد طبیعی هستند.
اگر چه با ایجاد تغییر در برنامه رژیم غذایی و بیشتر شدن مقدار مشکلات هورمونی در حال حاضر اکثر بانوان جوان و یا حتی نوجوانان با این مشکل همراه هستند.
براساس پژوهش های پزشکی انجام شده، معمولا این نوع کیست ها سبب بروز ابتلای شخص به عارضه سرطان نیست و یا بیانگر افزایش اختلالات سخت در بدن نخواهد بود. معمولاً از طریق سونوگرافی شکمی، تشخیص کیست های فوق انجام می شود.
نشانه های بزرگ شدن Dermoid Cyst
این نوع کیست ها معمولا بدون نشانه بوده و در برخی موارد با نشانه های شدیدی روی مبتلایان همراه هستند. برای شناخت بیشتر از نشانه های ابتلا به این عارضه می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1) درد و ناراحتی موجود در ناحیه شکم 2) حالت تهوع 3) تب و لرز 4) استفراغ 5) عفونت و اختلالات ادراری 6) بزرگ شدن شکم 7) خونریزی غیر معمول واژن 8) اضافه وزن غیر عادی 9) ترشحات چرکی و بسیار واژن و حس درد در زمان نزدیکی از متداول ترین علائم کیست درموئید است که در ادامه در خصوص هر یک از آن ها توضیحات لازم را ارائه خواهیم کرد.
در برخی موارد شخص با هیچ نشانه ای همراه نخواهد بود، اما به شکل غیر منتظره با نشانه های شدیدی همچون دردهای تحمل ناپذیر در بخش تحتانی کمر و یا شکم همراه می شود که بلافاصله بیمار بایستی به پزشک مراجعه کند و تحت درمان قرار گیرد.
در چنین شرایطی ممکن است وجود این کیست سبب پیچش تخمدان در بیمار شده باشد که بایستی تحت نظر مجرب ترین جراحان متخصص زنان و زایمان، سریعاً عمل جراحی انجام شود.
پیچ خوردگی تخمدان
در بخش قبلی بیان کردیم که پیچش تخمدان سبب ایجاد کیست های درموئید در بانوان می شود که تنها راه درمان، انجام جراحی است. tOrsiOn یا همان چرخش تخمدان از جمله مشکلاتی است که به دلیل دردهای شکمی غیر متداول در بانوان به وجود می آید.
بعضی از عمل های اورژانسی در حوزه بانوان وجود دارد که اغلب به علت چرخش تخمدان در آن ها رخ می دهد و توصیه می شود عارضه فوق بایستی بلافاصله تشخیص و معالجه روی وی انجام شود.
نوع متد درمانی در این گروه از بیماران اورژانسی بوده به این علت که به تعویق افتادن مراحل معالجه، منجر به صدمه جدی به تخمدان ها و یا از دست دادن آن ها می شود.
تحقیقات پزشکی صورت گرفته حاکی از آن است که عدم بی توجهی به نشانه های این بیماری و به تاخیر انداختن درمان، درصد مرگ بیمار را تا حد بسیار افزایش می دهد. در مجموع متخصصین علت ابتلا به عارضه فوق را دقیقا نمی دانند اما بیشتر آن ها معتقدند که پدیده چندان رایجی نیست.
اگر جزء آن گروه از مبتلایان به کیست تخمدان هستید، بایستی به این مورد توجه داشته باشید که ورم تخمدان ها سبب می گردد که شخص دچار کیست درموئید شود. شما با مصرف داروهای تجویزی توسط پزشک معالج می توانید خطر ابتلا به پیچ خوردگی تخمدان ها را تا حد زیادی تقلیل دهید.
علت پیچ خوردن تخمدان
چنانچه تخمدان ها غده های بدخیم و یا خوش خیم و یا حتی کیست های بزرگی داشته باشند، به دور پایه خود بر اثر انجام تمرینات سنگین، فعالیت های ورزشی و غیره و یا بی علت پیچ می خورد. تعداد این چرخش در بانوان متفاوت است.
در برخی کمتر و در بعضی دیگر پیچ خوردگی دور تخمدان ها بیشتر است. وجود این مشکل سبب مختل شدن جریان خون وریدی و شریان تخمدان ها شده و در نتیجه خونرسانی به این عضو از بدن به طور کامل انجام نمی شود. کلیه مراحل فوق، پیچ خوردگی تخمدان ها نامیده می شود.
تشخیص تورشن (پیچ خوردگی تخمدان)
از مهمترین و بارزترین نشانه های تورشن، دردهای شکمی است. غیر از آن نشانه خاص دیگری که بیانگر پیچ خوردگی تخمدان باشد، وجود ندارد. به همین منظور شاید تشخیص عارضه فوق دیرتر انجام شود و پیامدهایی متوجه شخص شود. اما باید گفت که بیمار به شکل ناگهانی با این درد روبرو خواهد شد.
به این ترتیب احتمال دارد در حین انجام امور روزانه، ناگهان درد بسیار شدیدی ناحیه شکم شما را فرا بگیرد تا حدی که حرکت برای شما غیر ممکن شود. البته دردهای ناشی از پیچ خوردگی تخمدان ناپیوسته بوده به گونه ای که شاید از شدت درد کاسته شود اما دوباره احتمال دارد شخص با این مشکل مواجه شود.
در روزهای نخست، درد به این صورت است اما با بیشتر شدن شدت درد، تهوع و حتی استفراغ هم به نشانه های فوق افزوده می شود.
با انجام معاینات لازم از سوی پزشک معالج و لمس کردن محل درد و یا در برخی موارد حتی بیمار به علت متوقف شدن جریان خون، می تواند با لمس کردن شکم که به تدریج این توده ها بزرگتر شده است را احساس کنید.
عارضه فوق کنترل ناپذیر است و شاید بانوانی که اندازه تخمدان هایشان نرمال است هم با چنین مشکلی روبرو شوند. ولی پژوهش های پزشکی حاکی از آن است که درصد ابتلای عارضه فوق در اشخاصی که دارای پیشینه کیست تخمدان هستند، به مراتب بیشتر است.
متذکر شدیم که عارضه فوق کنترل ناپذیر بوده ولی پیشنهاد می شود اشخاصی که آمادگی این عارضه را دارند، برای معالجه توده تخمدانی تحت نظر مجرب ترین متخصصین زنان و زایمان قرار گرفته و پروسه درمانی را آغاز کنند.
رابطه اضافه وزن ناگهانی و کیست
در رابطه با بروز کیست تخمدان بایستی متذکر شد که این امر در بانوان سبب اضافه وزن و چاقی می شود. اصلی ترین علت اضافه وزن، بزرگ شدن بیش از اندازه کیست است و ابعاد آن ها که علاوه بر نفخ شکمی، ظاهر شخص را از حد طبیعی هم چاق تر نشان می دهد.
در اصل ابتلا به آن می تواند سبب چاقی ظاهری در فرد شود. در چنین شرایطی در صورتی که با اضافه وزن غیر عادی روبرو هستید، می تواند نشاندهنده یکی از علائم کیست درموئید باشد و بایستی سریعا به متخصص زنان مراجعه کنید تا اقدامات لازم برای انجام پروسه درمانی فوق صورت پذیرد.
علت ایجاد کیست های درموئید
دلیل ایجاد Dermoid Cyst که به کیست مویی مشهور است، به شکل روشن نامشخص است. متخصصین بر این باورند فاکتورهایی که در زیر متذکر می شوند، درصد ابتلا به این کیست های تخمدانی را در بانوان تا حد بسیار افزایش می دهد:
بارداری:
سلول هایی که سبب ایجاد Dermoid Cysts تخمدانی در بیماران می شود، اغلب در حاملگی تحریک می شوند. لذا، درصد ابتلای فرد به کیست درموئید در زمان بارداری بسیار است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله بارداری با وزن 120 کیلو و را مطالعه کنید.
اندومتریوز:
این عارضه به دلیل رشد سلول های درون رحم در اطراف بیرون رحم ایجاد می شود. در نهایت درصد این که بعضی از بافت های فوق به جداره تخمدان ها متصل شده و رشد کنند، در مبتلایان به endometriosis بسیار است. نشانه های ابتلا به این عارضه عبارتند از:
دردهای موجود در ناحیه لگن
حس درد و ناراحتی در این ناحیه پیش از دوره قاعدگی و بعد از آن از اصلی ترین نشانه های ابتلا به endometriosis است که مشکلات فوق در زمان پریودی را تا حد بسیار کاهش می دهد.
درد در زمان نزدیکی
گرفتگی شکم و حس درد در زمان رابطه جنسی هم از دیگر نشانه های رایج در مبتلایان به این بیماری است.
در مجموع ریسک ابتلا به این بیماری در اشخاصی که در ذیل متذکر می شویم به نسبت دیگر افراد بیشتر است:
بانوانی که در سن کمتر به بلوغ رسیده اند. 2) زنان مجرد و یا یائسه که تجربه زایمان و یا حاملگی را ندارند. 3) افرادی که یکی از اعضای خانواده آن ها دارای پیشینه ابتلا به endometriosis است. 4) بانوانی که لاغری شدید دارند و مشروبات الکلی استفاده می کنند.
اختلالات هورمونی:
افزایش سطح Estrogen hormone در بانوان و مصرف داروهایی که در فرایند تخمک گذاری موثر هستند، در دچار شدن به Dermoid Cyst بسیار موثر است.
عفونت لگن:
بیشتر بانوانی که به عفونت های لگنی مبتلا می شوند، هیچ نشانه ای ندارند و فقط هنگامی از ابتلای خود به این عارضه مطلع می شوند که رحم و تخمدان ها درگیر عفونت هستند. نشانه هایی که بیانگر عفونت های شدید لگنی است، توصیه می شود با مشاهده هر یک از این نشانه ها سریعاً پزشک معالج خود را مطلع سازید:
1) دردهای شکمی 2) بوی بد واژن 3) قاعدگی های نامنظم 4) پیشینه کیست تخمدان 5) ناراحتی در حین نزدیکی 6) دفع ادرار به شکل دردناک
همان طور که در ابتدای مقاله بیان کردیم، سوابق ابتلا به کیست تخمدان در بانوان از جمله مواردی است که درصد ابتلا به Dermoid Cyst را در مقایسه با اشخاصی که هیچ پیشینه ندارند، به مراتب افزایش می دهد.
به این ترتیب بیشتر متخصصین به بانوان متذکر می شوند که این گروه از افراد به طور منظم سونوگرافی تخمدان و یا رحم را برای بررسی بیشتر این کیست ها در تخمدان انجام دهند. چنانچه ارزیابی های صورت گرفته حاکی از وجود کیست در این ناحیه باشد، بایستی بلافاصله همزمان با تشخیص، پروسه معالجه هم انجام شود.
اندومتریوز (endometriosis)
Endometriosis مشکلی است بافتی شبیه سلول های پوشاننده بخش درونی رحم که در بیرون از پوشش رحم بانوان رشد نموده و شخص را با مشکل همراه می سازد. پوشش رحم (endometrium) نامیده می شود.
این اختلال زمانی رخ می دهد که این سلول ها روی روده، تخمدان و یا بافت های موجود در لگن رشد می کنند. وسعت endometrium به بیرون از محدوده لگن غیر عادی بوده، ولی نشدنی نیست.
با توجه به عنوان مقاله لازم به توضیح است که تغییرات هورمونی دوره پریودی بر رشد بی مورد اندومتر موثر بوده و سبب دردناک و پرالتهاب شدن منطقه مورد نظر می شود. به عبارتی با رشد کردن بافت، قطور و تحلیل می شود.
به تدریج سلول تجزیه شده، محلی برای انتقال ندارند و در نهایت در لگن باقی می مانند. بافت های فوق حبس شده در لگن؛ سبب تحریک، اختلالات باروری، ایجاد اسکار، دردهای بسیار دوره پریودی و چسبندگی شده که سبب متصل شدن بافت اندام های لگن می شود و باعث ابتلای شخص به اندومتریوز و یا کیست های درموئید خواهد شد.
عارضه فوق از رایج ترین مشکلات در بانوان است که تحقیقات نشان می دهد ده درصد بانوان به آن مبتلا هستند.
عوامل موثر در اندومتریوز
پوشش داخلی رحم در یک دوره پریودی منظم با ریزش همراه شده و از مسیر کوچک دهانه رحم و سپس واژن دفع می شود. دلیل دقیق ابتلا به این عارضه نامعلوم است و فرضیه های متعددی درباره دلیل اندومتریوز وجود دارد و تا به امروز از لحاظ علمی نظریه در این رابطه به تایید نرسیده است.
قدیمی ترین فرضیه ها حاکی از آن است که این اختلال به علت پروسه ای با نام عبور برگشت خون پریودی ایجاد می شود. فرایند فوق هنگامی رخ می دهد که این خون به جای این که از واژن خارج شود، به درون حفره های لگنی توسط لوله های رحمی باز می گردد.
بعضی از متخصصین بر این باورند که چنانچه نواحی محدودی از شکم تبدیل به endometrium شود، شاید شرایط فوق اتفاق افتد. دلیل این که منبع بافت های شکمی، Stem Cells (سلول های جنینی) هستند، بافت هایی که توانایی تغییر شکل را دارند، همچون سلول های endometrium عمل می کنند.
دلیل رویداد فوق نامشخص است. احتمال دارد که یاخته های بی مورد اندومتر روی جداره لگن و سطح سایر اندام ها نظیر راست روده، تخمدان ها و یا مثانه ثابت شوند. در طی دوره پریودی در نتیجه هورمون های سیکل رشد، خونریزی و قطور شدن استمرار می یابد.
بعضی از پزشکان معتقدند که شاید در دوران جنینی، سلول باقیمانده که نسبت به هورمون های بلوغ عکس العمل نشان می دهد باعث شروع اندومتریوز که یکی از دلایل ابتلا به کیست درموئید است، در شخص شود.
عفونت لگن
در بخش های قبلی متذکر شدیم که یکی از دلایل بروز کیست درموئید، عفونت های لگن است که در ادامه در مورد ابتلای آن توضیحات لازم را ارائه می دهیم.
PID که با نام عفونت لگن و یا عارضه التهابی لگن معروف است، از جمله عفونت های اندام تناسلی در بانوان است. در قسمت تحتانی شکم، لگن وجود دارد که مشتمل بر دهانه رحم، تخمدان ها و یا لوله های رحمی است.
برخی باکتری ها مانند کلامیدیا و یا سوزاک و یا سلول های بنیادی بر جای مانده از دوران جنین ممکن است سبب بروز این مشکل در بانوان شود. معمولا نخست باکتری ها داخل واژن و سپس سبب ابتلای شخص به عفونت می شوند.به مرور انتقال عفونت های فوق به سایر اندام های لگن انجام می شود.
در صورتی که انتقال عفونت به خون انجام شود، عفونت لگن امری خطرناک است
در صورتی که انتقال عفونت به خون انجام شود، عفونت لگن امری خطرناک است و می تواند زندگی فرد را تهدید کند. شاید در روزهای نخست ابتلا به عفونت، نشانه های فوق در شخص مشاهده نشود. اما با بیشتر شدن عفونت احتمال دارد فرد با نشانه های:
1) تب و لرز 2) خونریزی میان قاعدگی 3) ناراحتی در ناحیه تحتانی لگن و شکم 4) مشکل در زمان نزدیکی 5) بوی بد واژن و ترشحات بسیار همراه شود که اگر به این علائم توجه کرده باشید، مشاهده خواهید کرد که مشابه نشانه های بزرگ شدن کیست درموئید است.
چنانچه مشکل فوق معالجه نشود، شاید سبب بروز اختلالات جدی تر در شخص شود. بطور مثال، شاید مشکل حاملگی و یا درد در ناحیه لگن پیوسته همراه شما باشد.
در بعضی موارد، عفونت لگن (PID) می تواند نشانه های شدیدتری را هم به دنبال داشته باشد به گونه ای که شاید ناگزیر برای کاهش درد به اورژانس مراجعه کنید.
توصیه می شود چنانچه با علائمی مانند استفراغ، درد بسیار در قسمت تحتانی شکم، غش کردن و یا تب بسیار بالا همراه هستید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
معالجه PID بانوان
ممکن است پزشک معالج به منظور پیشگیری از ایجاد کیست در بانوان برای معالجه عفونت لگن، مصرف آنتی بیوتیک ها را پیشنهاد کند. در ضمن احتمال دارد متخصصین به دلیل عدم آگاهی از نوع باکتری برای معالجه، دو نوع متعدد آنتی بیوتیک را برای پیشگیری از عفونت به شما تجویز کنند.
بعد از گذشت چند روز از آغاز دوره درمان، نشانه های PID بانوان بهبود یافته و یا کاملا حذف می شود.
بنابراین چنانچه از روند بهبودی حس بهتری داشته باشید، بایستی پروسه درمان را کاملاً سپری نمایید و داروهای تجویزی خود را کاملاً مصرف کنید. دقت داشته باشید که قطع سریع دارو شاید سبب برگشت عفونت و در نهایت بروز کیست های درموئید در زنان شود.
در صورتی که باردار بوده و یا با مشکل خاصی همراه هستید و مجاز به مصرف داروها و یا قرص های تجویزی نیستید و یا در اثر ابتلا به عفونت با جوش چرکی در ناحیه لگن مواجه شده اید، احتمال دارد یک شب برای درمان طبق تشخیص پزشک معالج در بیمارستان بستری شوید.
در برخی موارد شاید معالجه PID به عمل جراحی نیاز داشته باشد که این حالت در موارد نادر رخ می دهد. چنانچه عفونت موجود در این ناحیه به معالجه از طریق مصرف دارو پاسخ ندهد،احتمال انجام جراحی روی شخص الزامی است. گفتنی است که باکتری های موجود در این ناحیه ممکن است از طریق نزدیکی منتشر شوند.
لذا بهتر است تحت معالجه از طریق شیوه های درمانی موثر قرار بگیرید. لازم به توضیح است که معالجه نشدن شریک جنسی، شاید سبب برگشت عفونت شما شود. به همین منظور برای معالجه قطعی و یا حفظ ایمنی بیشتر عارضه فوق، ممکن است تا بهبودی کامل از بیمار درخواست شود تا رابطه جنسی نداشته باشد.
انواع کیست های درموئید(Dermoid Cysts)
معمولا این کیست ها در نزدیکی سطح پوست بیمار ایجاد می شوند و بیشتر از بدو تولد آشکار هستند. بعضی از کیست های درموئید رشد عمیق تری دارند و در نهایت خیلی سریع و یا از همان نخست قابل شناسایی نیستند. طبق نظر متخصصین، محل ابتلای شخص به این کیست ها، مشخص کننده نوع آن ها است. متداولترین Dermoid Cysts عبارتند از:
Periorbital (کیست اطراف چشم):
کیست های نواحی چشم که نوعی از کیست درموئید هستند، اغلب در پیرامون چشم در نزدیکی ابروها مشاهده می شوند. کیست های فوق در زمان تولد مسجل هستند اما معمولاً برای بینایی شخص مشکلی را به همراه ندارند و در نهایت به درمان و یا اقدامات لازم برای پیشگیری نیازی نیست.
تنها اگر Dermoid Cysts عفونی باشد، جراح متخصص از طریق جراحی اقدام به از بین بردن کیست به منظور حفظ سلامتی بیشتر در فرد می کنند.
کیست درموئید تخمدان:
معمولاً این کیست در تخمدان ها در بانوان بروز می کند که باید گفت رابطه ای به کارکرد کلی آن ها دارد و شخص تا چندین سال بعد از تولد متوجه ابتلا به آن نمی شود.
کیست های درموئید با سایر کیست هایی که در ناحیه تخمدان رشد می کنند، فرق دارند و به دلیل این که مشکل خاصی را برای فرد به همراه دارند، احتمال دارد در زمان انجام سونوگرافی لگن و یا رحم، وجود این کیست ها در تخمدان مشخص شود.
کیست درموئید نخاع:
رشد کیست های فوق در درون ستون مهره ها است و منتشر نمی شوند. شاید نشانه مشخصی را هم به دنبال نداشته باشند و برای بیمار مشکلی را ایجاد نکند. اگر چه در بعضی موارد این کیست ها احتمال دارد فشار بسیاری را به ریشه های نخاع و یا اعصاب وارد کنند که در چنین شرایطی تنها بایستی از طریق عمل جراحی اقدام به خارج کردن کیست از نخاع کرد.
آیا این نوع کیست ها نشانه مشخصی دارند؟
در بخش های قبلی اطلاعات لازم را در خصوص علائم این عارضه بیان کردیم اما بایستی متذکر شویم که اکثر کیست های درموئید نشانه خاصی ندارند و در بیشتر موارد تنها با عفونت و یا از طریق التهاب کیست، پزشک متوجه ابتلای شخص به Dermoid Cysts می شود.
التهاب و قرمز بودن از نشانه های کیست های عفونی است که بر اثر پارگی، درصد پراکنده شدن عفونت در بدن بسیار است. با بزرگ شدن اندازه کیست های Dermoid بیمار درد نامعلومی را احساس خواهد کرد طوری که این دردها در دوران تخمک گذاری افزایش می یابد.
چنانچه رشد این کیست ها در قسمت نخاع باشد و به تدریج مقدار آن بیشتر شود و فشار بسیاری را به اعصاب شخص وارد کند و با توجه به محل و نواحی فشار آن ها، علائم حاصل از این کیست ها می تواند متغیر باشد. علائم فوق می تواند مشتمل بر سستی و کرختی در ناحیه پا و یا بازوها، بی اختیاری و یا حتی مشکل در هنگام راه رفتن باشد.
لازم به توضیح است که جابجایی کیست های فوق از ناحیه پوست است و در مجاورت اندام های درونی مانند تخمدان ها رشد می کنند.
شیوه تشخیص Dermoid Cysts
چنانچه این کیست ها در سطح پوست ایجاد شده باشند، پزشک معالج با انجام معاینه فیزیکی می تواند به راحتی ابتلای شخص را به این عارضه تشخیص دهد. حتی پزشک این امکان را دارد که با جابجایی کیست Dermoid از شکل و مقدار آن در بدن آگاه شود.
هنگامی که در نواحی بسیار حساس بدن مانند رگ خونی Carotid این کیست ها قرار دارند، پزشک برای تشخیص دقیق تر تست MRI و یا CT Scan را نسبت به آزمایشات فیزیکی گزینه مناسبی توصیه می کنند.
دقت داشته باشید که معلوم شدن ناحیه دقیق کیست های فوق امری الزامی است، به این علت که پزشک بایستی بداند که مقدار صدمه رسیدن به اعصاب و یا عروق تا چه حدی است.
در بیشتر موارد به منظور شناسایی کیست های درموئید موجود در تخمدان ها؛ معمولاً سونوگرافی لگن تجویز می شود تا با کسب اطلاعات دقیق تر، پروسه درمان بهتر انجام شود.
ترانسدیوسر ابزاری در سونوگرافی لگن است که از طریق آن تشخیص ابتلای شخص به کیست درموئید انجام می شود. همچنین از طریق امواج رادیویی و تشکیل میدان مغناطیسی در MRI تصاویر مشخصی به دست می آید.
آمادگی لازم برای انجام سی تی اسکن (CT Scan)
از دقیق ترین تکنیک های تشخیصی در کیست های درموئید تخمدان که اغلب متخصصین به بیماران توصیه می کنند، سی تی اسکن است. درباره شیوه آمادگی انجام CT الزامات لازم توسط متخصص رادیولوژی به شما ارائه می شود که بایستی در روز آزمایش به تمامی این موارد دقت بسیار داشته باشید:
برنامه رژیم غذایی پیش از CT
بیمارانی که به منظور تشخیص کیست های درموئید تحت این آزمایش قرار می گیرند، بایستی به مدت 4 ساعت پیش از انجام سی تی اسکن از آشامیدن و یا مصرف مواد غذایی اجتناب کنند.
داروها
توصیه می شود متخصص رادیولوژی را از داروهای مصرفی روزانه خود مطلع کنید. چنانچه نیاز باشد، پزشک تغییرات لازم را در میزان دوز داروهای مصرفی و یا قطع آن برای یک دوره کوتاه مدت تجویز خواهد کرد.
لباس
برای انجام این تست بایستی از البسه راحت استفاده کنید. شاید نیاز باشد که پیش از سی تی اسکن، تعویض لباس را انجام دهید. جواهرات، ساعت و یا پیرسینگ های جدا شدنی را قبل از ورود به اتاق در بیاورید. در مجموع باید گفت که کلیه اشیاء فلزی که احتمال دارد بازدارنده انجام Scan باشند را از خود دور کنید.
رعایت تمامی دستورالعمل های نامبرده به تشخیص دقیق تر کیست درموئید تخمدان کمک بسیار می کند.
شیوه انجام سونوگرافی تخمدان
از دقیق ترین شیوه های تشخیص کیست های درموئید تخمدان، سونوگرافی است که برای انجام متد فوق، توصیه می شود سونوگرافی توسط تکنیسین و یا پزشک معالج صورت پذیرد که در طی پروسه آزمایش، بیمار بایستی به پشت بر تخت قرار بگیرد. متخصصین بیشترین فرکانس را از طریق آداپتور امواج صوتی ارسال می کنند تا تصاویری از تخمدان ها و یا رحم شخص روی مانیتور ایجاد شود.
به منظور اثبات وجود این کیست ها در تخمدان، تکنیسین تصاویر به دست آمده از سونوگرافی را مورد بررسی و ارزیابی بیشتر قرار می دهد و به تشخیص محل کیست و مایع، جامد و یا حتی مخلوط بودن این کیست ها می پردازد.
انجام این سونوگرافی مزیت هایی را به دنبال دارد:
1) به دلیل نداشتن تزریق و یا سوزن، شیوه غیر تهاجمی محسوب می شود.
2) در برخی موارد شاید معاینه Sonography برای بیمار کمی آزار دهنده باشد ولی دردآور نخواهد بود.
3) به نسبت دیگر متدهای تصویربرداری، انجام سونوگرافی تخمدان به منظور تشخیص Dermoid Cyst مقرون به صرفه تر است.
4) ام ار آی (MRI) با سونوگرافی ایمن تر است و در پروسه آن هیچ اشعه ای به کار برده نمی شود.
5) تصویری کاملاً روشن و مشخص از سلول های نرم از طریق Scan سونوگرافی به دست می آید که کاملاً در سایر تصویربرداری ها دست یافتنی نخواهد بود.
تشخیص کیست مویی تخمدان از طریق سونوگرافی لگنی
به جای اشعه ایکس (تابش پرتو) در Sonography امواج صوتی به کار برده می شود تا تصاویر متحرک و یا فوری از بخش های داخلی بدن به دست آید. برای انجام این تست، نخست پزشک مقداری Lubricant روی پوست بیمار برای تقلیل مقدار اصطکاک می مالد.
بعد با قرار دادن تبدیل کننده Sonography روی پوست، دستگاه را به سمت جلو و یا عقب به حرکت در می آورند تا برای اطلاع از وجود کیست Dermoid تصاویر واضح تری به دست آید. از طریق مبدل فوق، امواج به بدن ارسال شده و سپس بازتاب برآمده از امواج صوتی انباشته می شوند.
انعکاس های فوق از طریق کامپیوتر تبدیل به تصاویر شده و بر صفحه نمایشگر ارائه می شود. این سونوگرافی با کمک امواج صوتی از وضعیت و بافتار دیگر اعضای لگن تصویری ایجاد می کند که به تشخیص واضح تر کیست مویی تخمدان کمک بسیار می کند.
اغلب متخصصین، سونوگرافی لگن را به منظور نشان دادن موقعیت گردن رحم، تخمدان، لوله های فالوپ و رحم به بیماران توصیه می کنند. اما برای بازبینی دلیل ناباروری، دیواره رحم، نظارت بر بارداری، وجود کیست در تخمدان و یا حتی پیدا کردن دلیل Cancers و یا غده های خوش خیم موجود در لگن، سونوگرافی شکمی را گزینه مناسبی می دانند.
سونوگرافی واژینال
از دیگر شیوه های تشخیص کیست مویی تخمدان یا Dermoid Cyst، سونوگرافی واژینال است که نوعی دیگر از سونوگرافی لگن محسوب می شود. در این آزمایش، پزشک معالج probe (پروب) به واژن بیمار وارد می کند تا به بازبینی ارگان های تولید مثل بانوان مانند تخمدان ها، رحم، گردن رحم، لوله های فالوپ و مهبل به شکل دقیق تر بپردازد.
در سونوگرافی های قبلی، دستگاه پروب بر نواحی تحت درمان قرار می گیرد. در سونوگرافی واژینال که یکی از رایج ترین آزمایشات برای بررسی کیست تخمدان شناخته می شود، پزشک تقریباً (5-8 cm) از دستگاه probe را داخل کانال مهبل (واژن) می کند. تمام فرآیند این آزمایش در حدود پانزده الی سی دقیقه به طول می انجامد.
دقت داشته باشید که Vaginal ultrasound همچون سونوگرافی شکمی و یا جایگزین آن استفاده میشود. اپراتور برای انجام شیوه فوق، فرکانسی بین (5-7.5 HZ) را برای دستگاه پروب در نظر می گیرد که نتیجه یا همان resolution تصاویر بسیار بالا است.
بیشتر متخصصین برای بررسی کیست های درموئید، درد لگن و یا خونریزی بسیار برای بیماران، سونوگرافی واژینال را تجویز می کنند. دقت داشته باشید که سونوگرافی واژینال با مثانه خالی برای بیماران انجام می شود.
آیا می توان از ابتلا به کیست درموئید جلوگیری کرد؟
با وجود این که مبتلایان به این عارضه با نشانه خاصی روبرو نیستند، متخصصین توصیه می کنند که کلیه بانوان رده سنی بالای بیست سال برای بازبینی بیشتر موقعیت رحم و تخمدان ها، انجام سونوگرافی را سالی یک بار به انجام دهند.
چنانچه ابتلای شخص به Dermoid Cyst از طریق شیوه های درمانی نامبرده مشخص شود، بیمار بایستی تحت نظر مجرب ترین متخصصین زنان و زایمان، پروسه درمانی را سریعتر شروع کنند.
تفاوت کیست مویی قسمت تحتانی کمر با Dermoid Cyst
در برخی موارد احتمال دارد تشخیص نادرستی بر کیست مویی با Dermoid Cyst انجام شود که در این راستا بهتر است تحت نظر مجرب ترین متخصصین زنان و زایمان که در این راستا از مهارت و تخصص بسیار برخوردار هستند، قرار بگیرید.
برای شناخت بیشتر، در ذیل به اساسی ترین تفاوت های این دو کیست می پردازیم:
- کیست مویی از جمله مشکلات مقعدی است که معمولاً در قسمت فوقانی کمر ایجاد می شود ولی رشد Dermoid Cyst در درون تخمدان هاست.
- اضافه وزن، عفونت و غیره از علل اصلی کیست های مویی است اما به دلیل باقیمانده مواد ژنتیکی در جنین، Dermoid Cyst در فرد ایجاد می شود.
- معمولا کیست مویی از چندین مو تشکیل شده؛ این در حالی است که کیست های درموئید مشتمل بر غدد عرق، فولیکول های مو، عصب، دندان و یا گاهی مو هستند.
- Dermoid Cyst بدون مواد عفونی بوده ولی کیست های مویی اغلب عفونی بوده و بر اثر عفونت در فرد ایجاد می شوند.
- لیزر می تواند مناسب ترین شیوه معالجه کیست مویی باشد ولی متد درمانی قطعی برای مبتلایان به کیست های درموئید تخمدان، انجام عمل جراحی به روش Laparoscopy است.
شیوه های معالجه کیست درموئید
پارامترهای متعددی نظیر اندازه کیست، سن شخص و غیره در شناسایی این نوع از کیست ها و معالجه آن ها موثر است. شاید معالجه مبتلایان به Dermoid Cyst از طریق یکی از متدهای درمانی ذیل صورت پذیرد:
معالجه کیست های درموئید از طریق مصرف داروهای تجویزی:
چنانچه تشخیص ابتلای بیمار به این نوع کیست ها در مراحل نخست انجام شود، پزشک به وی توصیه می کند تا کمی زمان بدهید و در این پروسه صبور باشید زیرا احتمال دارد این کیست ها به تدریج در بدن از بین بروند. پزشک در این بازه زمانی برای بازبینی مقدار رشد و تغییر اندازه آن ها انجام سونوگرافی را تجویز می کند.
البته بعضی از متخصصین زنان و زایمان معالجه دارویی را گزینه مناسبی برای درمان این گروه از مبتلایان توصیه می کنند. ممکن است برای حفظ سلامتی و پیشگیری از روند عارضه، استفاده از قرص های ضد بارداری تا چندین ماه به بیماران تجویز شود.
عمل جراحی Dermoid Cyst:
در مواردی که کیست های درموئید موجود در تخمدان ها بیش از اندازه بزرگ بوده و یا رشد غیر معمول داشته باشند و تورم حاصل از کیست، دردناک و فجیع باشد و از همه مهمتر، از طریق معالجه، دارویی کیست های درموئید رفع نشوند، عمل جراحی روی بیمار انجام می شود. معمولا جراحی کیست های فوق اورژانسی انجام نمی شود،
بلکه در شرایطی که لوله های رحم بسته و یا احتمال پارگی کیست بسیار باشد، پزشک معالج انجام عمل جراحی را بهترین راهکار درمانی توصیه می کنند. در صورتی که خارج شدن این کیست ها از طریق عمل جراحی انجام شود، احتمال برگشت دوباره درموئید کیست ها وجود ندارد. تنها در شرایطی احتمال برگشت وجود دارد که تمامی کیست های فوق از بدن بیمار کاملاً خارج نشده باشد.
لطفا از پست درمان دیابت در 30 روز دیدن کنید.
انواع جراحی برای معالجه کیست های درموئید تخمدان
Cystectomy (سیستکتومی)
زمانی که پزشک برای بازبینی و تحقیقات بیشتر کیست انجام عمل جراحی را برای بیمار توصیه می کند، به روش لاپاراسکوپی که معمولاً شکاف کوچکی در ناحیه تحت درمان ایجاد می شود و یا لاپاروتومی که شکافی بزرگتر است، پروسه جراحی را از نزدیک تر روی بیماران انجام می دهد.
دقت داشته باشید که از هر دو تکنیک جراحی برای تشخیص اختلالاتی مانند عفونت لگن، فیبروم، چسبندگی و در عین حال کیست تخمدان استفاده می شود ولی چنانچه از ابتلا به سرطان نگران هستید، شاید انجام جراحی به روش Laparotomy در اولویت قرار گیرد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر مقاله بهترین زمان بارداری بعد از عمل لاپاراسکوپی و عمل هیستروسکوپی چیست را مطالعه کنید.
به این علت که مناسب ترین دید را روی اندام های لگن و شکمی در بانوان دارد. در صورتی که جراح در حین عمل Ovarian Cancer (سرطان تخمدان) را پیدا کند، به آسانی می تواند نسبت به حذف آن در بدن اقدام کند.
Cystectomy تخمدان از طریق Laparotomy:
جراحی باز شکم یا همان لاپاراتومی متدی است که متخصص به منظور دستیابی بیشتر به سایر ارگان های لگن، شکافی را در قسمت شکم برای انجام پروسه جراحی ایجاد می کند. اختلالات ساختاری در حین انجام Laparotomy توسط جراح متخصص برطرف می شود.
همچنین endometriosis و تومورها حذف و چسبندگی و یا بافت اسکار را رفع می کند. جراحان متخصص از این تکنیک جراحی برای معالجه و شناسایی موقعیت لگن در بانوان نظیر بارداری خارج از رحم، کیست تخمدان و یا فیبروم رحم هم استفاده می کنند. البته گفتنی است که Laparotomy به منظور یافتن اختلالات شکمی کمتر استفاده می شود.
Cystectomy تخمدان از طریق Laparoscopy:
از دیگر متدهای جراحی کاربردی که در حال حاضر اغلب متخصصین برای درمان مبتلایان به کیست تخمدان توصیه می کنند، لاپاراسکوپی است. در این جراحی، پزشک در قسمت زیر ناف شکاف کوچکی را در حد سه الی پنج اینچ برای وارد کردن لاپاراسکوپ به بدن ایجاد می کنند.
با متورم شدن شکم از طریق گاز، دستگاه فوق به راحتی به بخش های پایینی شکم وارد می شود. این امر سبب می گردد تا فاصله ی میان جدار شکم با سایر اندام ها ایجاد شود و در نهایت جراح دید بیشتری نسبت به محل درمان داشته باشد.
گفتنی است که این تکنیک درمانی، هم به منظور معالجه و هم تشخیص مورد استفاده قرار می گیرد. تعداد شکاف های ایجاد شده در ناحیه تحت درمان به تعداد وسایلی که در طی جراحی بایستی به داخل شکم وارد شوند، بستگی دارد.
در بعضی عمل ها لازم است سایر ابزارها نظیر لیزر و یا دستگاه های برش برای معالجه بعضی از اختلالات به داخل شکم بیمار وارد شوند. با بهره مندی از این تکنیک درمانی، جراح متخصص می تواند سایر ارگان های موجود در این ناحیه را بررسی کند و برای بیوپسی، نمونه بافتی را گرفته و نسبت به رفع رشد غیر عادی کیست های درموئید اقدامات لازم را انجام دهد.
در مقایسه با جراحی لاپاراتومی (جراحی باز) محل جراحت های ایجاد شده در لاپاراسکوپی برای انجام پروسه جراحی کمتر است. در بیشتر موارد، لاپاراسکوپی با خطر کمتری روی بیماران انجام می شود و به طور معمول به دوران بازیابی کمتری احتیاج دارد.
علت انجام جراحی لاپاراتومی به جای Laparoscopy
در شرایطی جراحی Laparotomy روی فرد انجام می شود که تکنیک درمانی لاپاراسکوپی برای تشخیص و یا بررسی اندازه کیست های درموئید تخمدان جوابگو نباشد و نیاز باشد تا دکترتان تسلط کافی به ناحیه لگن شخص بیمار داشته باشد.
لذا، طبق روال قدیمی که اغلب متخصصین از آن استفاده می کنند، احتمال دارد شکافی در ناحیه تحت درمان ایجاد شده و روند جراحی روی بیمار انجام شود. چنانچه در زمان جراحی باز، تشخیص جراح مبنی بر سرطان زا نبودن کیست تخمدان باشد، فقط خارج شدن کیست از بدن انجام می شود
و هیچ دستکاری بر تخمدان ها ایجاد نمی شود ولی در صورتی که در موارد بسیار نادر کیست درموئید سرطانی باشد، درصد این که تخمدان ها درگیر شوند، بسیار است که در چنین شرایطی ممکن است حذف هر دو تخمدان انجام شود و همچنین رگ های متصل به آن ها که وظیفه خونرسانی را دارند، دوخته شوند.
در انتها بایستی متذکر شویم که جراحی سیستکتومی از طریق هر دو تکنیک جراحی یعنی لاپاراسکوپی و یا لاپاراتومی روی بیماران انجام می شود که در طی مراحل جراحی، پزشک سعی می کند در زمان حذف کیست های درموئید تخمدان، قسمت بسیار زیادی از تخمدان ها بدون هیچ تغییری در محل مناسب خود قرار بگیرند زیرا برای باروری، وجود آن ها در بانوان الزامی است.
جراحی Oophorectomy (اوفورکتومی)
از دیگر جراحی های مناسب برای معالجه کیست های درموئید، جراحی اوفورکتومی (تخمدان برداری) است. چنانچه پزشک معالج از طریق شیوه های نامبرده وجود کیست های درموئید تخمدان را در بیماران تشخیص دهد، با کمک این متد جراحی، حذف 1 یا هر 2 تخمدان را برای پیشگیری از پیامدهای حاصل از این عارضه انجام می دهد.
همان طور که بیان کردیم، تخمدان ها جزئی از اندام های دستگاه تناسلی در بانوان هستند که حالت بادامی شکل دارند و در دو سمت رحم و لگن قرار گرفته اند.
تخمدان های بانوان حاوی تخمک هایی هستند که با تولید و ترشح هورمون ها، سیکل ماهانه را کنترل می کنند.
زمانی که تخمدان برداری مشتمل بر حذف هر دو تخمدان برای رفع کیست های درموئید است، اوفورکتومی دو طرفه نامیده می شود.
به این ترتیب چنانچه فقط یک تخمدان درگیر کیست است و جراح معالج در طی پروسه جراحی اقدام به برداشتن یک تخمدان می کند، اوفورکتومی یک طرفه است.
البته Oophorectomy همچون قسمتی از جراحی هیسترکتومی (برداشتن رحم) هم محسوب می شود.
کیست تخمدان خوش خیم
عمل جراحی فوق به منظور کیست تخمدان خوش خیم مانند درموئید و یا تورشن (پیچ خوردگی تخمدان) روی مبتلایان به عارضه کیست های درموئید تخمدان انجام می شود.
لازم به توضیح است که چنانچه فرد در سنین بین بیست تا سی سالگی با ابتلا به این کیست ها مواجه شده است، شاید با حذف تخمدان ها، یائسگی را تجربه کند. رویداد فوق، بدن را از تولید هورمون هایی همانند Progesterone و Estrogen در تخمدان ها بی نصیب می کند و شاید فرد به تدریج با پیامدهایی مانند:
1) پوکی استخوان 2) اضطراب 3) اختلالات حافظه 4) تقلیل میل جنسی 5) مشکل قلبی و یا علائم یائسگی نظیر خشکی واژن و یا گرگرفتگی همراه شود.
لازم است مجدداً متذکر شویم که انجام جراحی تخمدان برداری برای حذف کیست های درموئید در سنین پایین، مانند پیش از چهل و پنج سالگی، احتمال دارد ریسک مرتبط به یائسگی زودتر از موعد را برای فرد بیمار تا حد بسیاری افزایش دهد.
جراحی هیسترکتومی
چنانچه سرطانی بودن Dermoid Cyst تخمدان شخص از طریق شیوه های نامبرده توسط پزشک تایید شود، درصد این که تخمدان ها و یا رحم به عارضه فوق درگیر باشند، بسیار است. همچنین شاید بر حسب پیشرفت کیست بنابر تشخیص جراح معالج، قسمتی از تخمدان ها و یا رحم هم در طی جراحی hysterectomy از بدن شخص خارج شود.
توجه داشته باشید که بعد از عمل، شخص بایستی پرتودرمانی و یا شیمی درمانی را به صورت منظم انجام دهد تا هنگامی که به شکل کلی عارضه فوق با انجام سونوگرافی حذف شود. در صورتی که شخصی در دوران یائسگی به Dermoid Cyst گرفتار شود، طبق نظر پزشک، انجام عمل جراحی می تواند گزینه درمانی مناسبی توصیه شود.
در هیسترکتومی، تشخیص نهایی با جراح معالج است تا لوله های رحم و یا تخمدان ها کاملاً حذف شوند و یا بخشی از آن در بدن بیمار باقی بماند. با توجه به این که رشد جنین در رحم انجام می شود، هیسترکتومی سبب می گردد تا امکان بارداری در بانوان با حذف اصلی ترین ارگان های موجود در این ناحیه از بین برود. در ضمن به علت حذف کامل رحم، دیگر بانوان با سیکل پریودی همراه نخواهند بود.
انواع جراحی hysterectomy
جراحی فوق که در صورت سرطانی بودن کیست های درموئید تخمدان به بیماران توصیه می شود، انواع متعددی دارد که با توجه به شرایط شخص بیمار، مناسب ترین نوع آن از سوی پزشک تعیین شده و روی فرد بیمار انجام می شود:
Subtotal (هیسترکتومی جزئی):
در عمل فوق، فقط بخش فوقانی رحم حذف شده و تخمدان ها و گردن رحم در جای خود قرار می گیرند. پروسه جراحی به این گونه است که (3/2) از قسمت فوقانی رحم حذف شده و دستکاری به بخش باقیمانده یعنی 3/1 تحتانی تخمدان ها و یا گردن رحم وارد نمی شود.
مبتلایانی که دارای Pap Smear طبیعی هستند، این امکان را دارند که تحت جراحی هیسترکتومی جزئی قرار بگیرند. این روش (ساب توتال) اختلالات جنسی محدودتری را برای بانوان به همراه دارد.
Total (هیسترکتومی کامل):
در این تکنیک جراحی به منظور حذف کیست های درموئید تخمدان، حذف کامل رحم و دهانه آن انجام می شود. متد فوق با شکاف ناحیه ای از محل تحت درمان صورت می گیرد. گفتنی است که از طریق واژن هم عمل فوق روی بیماران انجام شدنی است که در چنین شرایطی به ایجاد شکاف بر شکم نیازی نیست.
در واقع توتال برای بهبودی کامل، مستلزم زمان بیشتری است که این بازه زمانی برای جراحی ساب توتال تقریباً در حدود شش هفته الی شصت روز و در جراحی توتال در حدود بیست و یک الی سی روز متغیر است.
Radical (هیسترکتومی گسترده):
در شیوه جراحی فوق:
1) تمام رحم 2) گردن رحم 3) بافت های پیرامون رحم 4) بخش فوقانی واژن حذف می شوند. این تکنیک جراحی گزینه مناسبی برای اشخاصی است که کیست درموئید تخمدان آن ها از نوع سرطانی است.
برای مبتلایان به این عارضه از نوع پیشرفته، جراح معالج این امکان را دارد که عمل Salpingo- Oophorectomy را در کنار عمل hysterectomy پیشنهاد کند.
در هیسترکتومی گسترده، تخمدان ها به دلیل ابتلا به کیست های درموئید به طور کامل حذف می شوند که حتی ممکن است به همراه لوله های رحم (فالوپ) و یا فاقد از آن ها برای شخص بیمار انجام شود. این عمل در واقع آغاز کننده مصنوعی دوره یائسگی در فرد است که در پی آن بیمار با از بین رفتن هورمون های نرمال جنسی همراه خواهند شد.
شیوه های متعددی برای انجام جراحی فوق وجود دارد که تعیین بهترین آن ها به شرایط شخص و جراح متخصص بستگی دارد. از جمله متدهای متعدد عمل هیسترکتومی می توان به لاپاراسکوپی، ابدومینال (هیسترکتومی شکمی) و یا واژینال اشاره کرد.
Dermoid Cyst و بارداری
اغلب متخصصین به تمامی بانوان مبتلا به کیست های تخمدان متذکر می شوند که پیش از اقدام کردن به حاملگی، پروسه درمانی را آغاز کنند. ولی چنانچه شخصی پس از حاملگی از ابتلا به وجود کیست تخمدان مطلع شود، بایستی تحت نظر مجرب ترین متخصصین زنان و زایمان، مراقبت های این دوران را به طور کامل دنبال کنند.
بانوان باردار بایستی در دوره های مشخصی سونوگرافی را برای ابتلا به اندازه و رشد کیست انجام دهند. دقت داشته باشید که محل کیست ها از جمله موارد مهمی است که پزشک معالج در زمان بررسی و تشخیص، توجه زیادی به آن ها دارد
زیرا ساختار این نوع از کیست ها متشکل از چربی هاست. لازم به توضیح است که Dermoid Cyst از کیست های سبکی هستند که به احتمال بسیار چرخش آن ها در این دوران حساس وجود دارد.
متخصص زنان و زایمان و حوزه خدمات وی
یکی از رشته های تخصصی که در راستای جلوگیری به خصوص غربالگری، معالجه و در عین حال تشخیص مشکلات مرتبط به بانوان فعالیت می کنند، پزشکی زنان است و به پزشکانی که رشته فوق را برای ادامه تحصیل خود انتخاب کرده اند، متخصص زنان و زایمان می گویند.
در حقیقت تمرکز این رشته روی اختلالات سیستم تولید مثل بانوان، مشکلات پستان مربوط به رشته فوق و مراقبت های مادر و جنین در زمان حاملگی و حتی زایمان است.
در سابق علم کافی برای شناسایی مشکلات بانوان وجود نداشت، اما امروزه با گسترش این شاخه از دانش پزشکی، این گروه از متخصصین با بالا بردن شناخت مردم و به ویژه بانوان، در بینش و معالجه به موقع مشکلات و فاکتورهایی که روی سلامت آن ها موثر است، کمک بسیار می کنند.
علاوه بر این، متخصص زنان و زایمان به مراقبت، معالجه پزشکی و عمل های مناسب برای انواع کیست ها از جمله کیست درموئید، زایمان طبیعی و مشکل دار و سایر موارد مرتبط می پردازند.
این گروه از متخصصین در حوزه های متعددی مرتبط به بانوان نظیر:
1) ناباروری 2) سرطان سینه 3) مشکلات سیستم ادراری 4) فیبروئید رحم 5) جراحی زنان 6) جراحی هیسترکتومی 7) تشخیص به موقع انواع کیست ها و رشد آن ها 8) روش های درمانی مناسب برای درمان کیست های تخمدان 9) ناهنجاری های مادرزادی 10) مشکلات هورمونی 11) اندومتریوز 12) عفونت لگن 13) کیست های سیستم تناسلی
از تخصص و مهارت کافی برخوردار هستند و سعی می کنند با شناخت و آگاهی از علت بیماری و تشخیص به هنگام، مناسب ترین متد درمانی را به بیماران توصیه کنند.
پزشک زنان، بعد از سپری کردن دوره های تخصصی در پی ارتقای توان و دانش خود در دوره فوق تخصص هستند تا توانایی فعالیت در حوزه متخصص زنان و زایمان را داشته باشند. گفتنی است که فعالیت آن ها بر حسب نوع تخصص آن ها در عرصه های Oncology بانوان، مشکلات لگن در بانوان، پرینالوژی، ناباروری، لاپاراسکوپی، جراحی های سیستکتومی و اوفورکتومی و غیره متفاوت است.
وظایف متخصص زنان و زایمان
یک جراح مجرب و خبره در حوزه مشکلات مرتبط به زنان بایستی سعی کند تا تشخیص به موقع و درستی را نسبت به نوع مشکل بیمار که اغلب در اثر مشکلات هورمونی و یا بروز انواع کیست ها در بانوان ایجاد می شود را داشته باشد.
تصمیم گیری درباره بهترین متد جراحی، یکی از مهمترین وظایف وی است. همچنین انجام جراحی و نظارت بر پروسه درمان و مراقبت های بعد از آن و پیگیری پیوسته به منظور تسریع در روند بهبودی بیماران، بخشی از وظایف مجرب ترین متخصصین زنان و زایمان است.
نتیجه گیری
شناسایی به هنگام کیست های تخمدان در بانوان سبب می گردد که پروسه معالجه در آن ها سریعتر انجام شود. این موضوع هنگامی تاثیر خود را بر بیمار به وضوح نشان می دهد که فرد به کیست های بدخیم مبتلا است. در چنین شرایطی، چنانچه عارضه فوق، تخمدان و یا رحم فرد مبتلا را درگیر کند، احتمال دارد شخص با ناباروری همراه شود.
به علت این که کیست های درموئید تخمدان نشانه خاصی ندارند، اغلب متخصصین توصیه می کنند تا کلیه بانوان رده سنی بالای بیست سال، برای بازبینی موقعیت تخمدان ها و نیز رحم، سالی یک بار سونوگرافی را انجام دهند تا در صورت ابتلا به Dermoid Cyst سریعتر پروسه معالجه را شروع کنند.
